Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 14
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 14/ मन्त्र 29
    ऋषिः - विश्वदेव ऋषिः देवता - ईश्वरो देवता छन्दः - आर्षी त्रिष्टुप्, ब्रह्मी जगती स्वरः - धैवतः, निषादः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    3

    न॒वभि॑रस्तुवत पि॒तरो॑ऽसृज्य॒न्तादि॑ति॒रधि॑पत्न्यासीत्। एकाद॒शभि॑रस्तुवतऽ ऋ॒तवो॑ऽसृज्यन्तार्त्त॒वाऽ अधि॑पतयऽआसन्। त्रयोद॒शभि॑रस्तुवत॒ मासा॑ऽ असृज्यन्त संवत्स॒रोऽधि॑पतिरासीत्। पञ्चद॒शभि॑रस्तुवत क्ष॒त्रम॑सृज्य॒तेन्द्रोऽधि॑पतिरासीत्। सप्तद॒शभि॑रस्तुवत ग्रा॒म्याः प॒शवो॑ऽसृज्यन्त॒ बृह॒स्पति॒रधि॑पतिरासीत्॥२९॥

    स्वर सहित पद पाठ

    न॒वभि॒रिति॑ न॒वऽभिः॑। अ॒स्तु॒व॒त॒। पि॒तरः॑। अ॒सृ॒ज्य॒न्त॒। अदि॑तिः। अधि॑प॒त्नीत्यधि॑ऽपत्नी। आ॒सी॒त्। ए॒का॒द॒शभि॒रित्ये॑काऽद॒शभिः॑। अ॒स्तु॒व॒त॒। ऋ॒तवः॑। अ॒सृ॒ज्य॒न्त॒। आ॒र्त्त॒वाः। अधि॑पतय॒ इत्यधि॑ऽपतयः। आ॒स॒न्। त्र॒यो॒द॒शभि॒रिति॑ त्रयोद॒शऽभिः॑। अ॒स्तु॒व॒त॒। मासाः॑। अ॒सृ॒ज्य॒न्त॒। सं॒व॒त्स॒रः। अधि॑पति॒रित्यधि॑ऽपतिः। आ॒सी॒त्। प॒ञ्च॒द॒शभि॒रिति॑ पञ्चऽद॒शभिः॑। अ॒स्तु॒व॒त॒। क्ष॒त्रम्। अ॒सृ॒ज्य॒त॒। इन्द्रः॑। अधि॑पति॒रित्यधि॑पतिः। आ॒सी॒त्। स॒प्त॒द॒शभि॒रिति॑ सप्तऽद॒शभिः॑। अ॒स्तु॒व॒त॒। ग्रा॒म्याः। प॒शवः॑। अ॒सृ॒ज्य॒न्त॒। बृह॒स्पतिः॑। अधि॑पति॒रित्यधि॑ऽपतिः। आ॒सी॒त् ॥२९ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    नवभिरस्तुवत पितरोसृज्यन्तादितिरध्निपत्न्यासीदेकादशभिरस्तुवतऽऋतवोसृज्यन्तार्तवाऽअधिपतयऽआसँस्त्रयोदशभिरस्तुवत मासाऽअसृज्यन्त सँवत्सरोधिपतिरासीत्पञ्चदशभिरस्तुवत क्षत्रमसृज्यतेन्द्रोधिपतिरासीत्सप्तदशभिरस्तुवत ग्राम्याः पशवोसृज्यन्त बृहस्पतिरधिपतिरासीन्नवदशभिरस्तुवत ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    नवभिरिति नवऽभिः। अस्तुवत। पितरः। असृज्यन्त। अदितिः। अधिपत्नीत्यधिऽपत्नी। आसीत्। एकादशभिरित्येकाऽदशभिः। अस्तुवत। ऋतवः। असृज्यन्त। आर्त्तवाः। अधिपतय इत्यधिऽपतयः। आसन्। त्रयोदशभिरिति त्रयोदशऽभिः। अस्तुवत। मासाः। असृज्यन्त। संवत्सरः। अधिपतिरित्यधिऽपतिः। आसीत्। पञ्चदशभिरिति पञ्चऽदशभिः। अस्तुवत। क्षत्रम्। असृज्यत। इन्द्रः। अधिपतिरित्यधिपतिः। आसीत्। सप्तदशभिरिति सप्तऽदशभिः। अस्तुवत। ग्राम्याः। पशवः। असृज्यन्त। बृहस्पतिः। अधिपतिरित्यधिऽपतिः। आसीत्॥२९॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 14; मन्त्र » 29
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে মনুষ্যগণ ! তোমরা যিনি (পিতরঃ) রক্ষক মনুষ্য (অসৃজ্যন্ত) উৎপন্ন করিয়াছেন যেখানে (অদিতিঃ) রক্ষার যোগ্য (অধিপত্নী) অত্যন্ত রক্ষক মাতা (আসীৎ) হইবে সেই পরমাত্মার (নবভিঃ) নয়টি প্রাণগুলির দ্বারা (অস্তুবত) গুণ প্রশংসা কর, যিনি (ঋতবঃ) বসন্তাদি ঋতু (অসৃজন্ত) রচনা করিয়াছেন, যেখানে (আর্ত্তবাঃ) সেই সেই ঋতুগুলির গুণ (অধিপতয়ঃ) স্ব স্ব বিষয়ে অধিকারী (আসন্) হয় তাহার (একাদশভিঃ) দশ প্রাণ ও একাদশ আত্মা দিয়া স্তুতি কর । যিনি (মাসাঃ) চৈত্রাদি দ্বাদশ মাস (অসৃজন্ত) রচনা করিয়াছেন । (পঞ্চদশভিঃ) পঞ্চদশ তিথি সহিত (সংবৎসরঃ) সংবৎসর (অধিপতিঃ) সর্ব কালের অধিকারী রচিয়াছেন তাহার (ত্রয়োদশভিঃ) দশ প্রাণ, একাদশ জীবাত্মা এবং দুই প্রতিষ্ঠার নিকট স্তুতি কর । যদ্দ্বারা (ইন্দ্রঃ) পরম সম্পত্তির হেতু সূর্য্য (অধিপতিঃ) অধিষ্ঠাতা উৎপন্ন (আসীৎ) করিয়াছেন যিনি (ক্ষত্রম্) রাজ্য বা ক্ষত্রিয়কুলকে (অসৃজ্যত) রচিয়াছেন তাহাকে (সপ্তদশভিঃ) দশটি পায়ের আঙুল, দুটি জঙ্ঘা, দুটি জানু, দুটি প্রতিষ্ঠা ও একটি নাভি হইতে উপরের অঙ্গ, এই সপ্তদশ দ্বারা (অস্তুবত) স্তুতি কর, যিনি (বৃহস্পতিঃ) বড় বড় পদার্থের রক্ষক বৈশ্য (অধিপতিঃ) অধিকারী (আসিৎ) রচিয়াছেন এবং (গ্রাম্যাঃ) গ্রামের (পশবঃ) গাভি ইত্যাদি পশু (অসৃজয়ন্ত) রচিয়াছেন, সেই পরমেশ্বরের পূর্বোক্ত সব পদার্থের সঙ্গে যুক্ত হইয়া (অস্তুবত) স্তুতি কর ॥ ২ঌ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- হে মনুষ্যগণ ! আপনারা যিনি ঋতু আদিপ্রজার রক্ষক এবং রক্ষার যোগ্য পদার্থ এই জগতে রচিয়াছেন এবং যিনি কালের বিভাগকারী সূর্য্যাদি পদার্থ রচিয়াছেন সেই পরমেশ্বরের উপাসনা কর ॥ ২ঌ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - ন॒বভি॑রস্তুবত পি॒তরো॑ऽসৃজ্য॒ন্তাদি॑তি॒রধি॑পত্ন্যাসীদেকাদ॒শভি॑রস্তুবতऽ ঋ॒তবো॑ऽসৃজ্যন্তার্ত্ত॒বাऽ অধি॑পতয়ऽআসংস্ত্রয়োদ॒শভি॑রস্তুবত॒ মাসা॑ऽ অসৃজ্যন্ত সংবৎস॒রোऽধি॑পতিরাসীৎ । পঞ্চদ॒শভি॑রস্তুবত ক্ষ॒ত্রম॑সৃজ্য॒তেন্দ্রোऽ ধি॑পতিরাসীৎ । সপ্তদ॒শভি॑রস্তুবত গ্রা॒ম্যাঃ প॒শবো॑ऽসৃজ্যন্ত॒ বৃহ॒স্পতি॒রধি॑পতিরাসীৎ ॥ ২ঌ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - নবভিরস্তুবতেত্যস্য বিশ্বদেব ঋষিঃ । ঈশ্বরো দেবতা । পূর্বস্যার্ষী ত্রিষ্টুপ্ ছন্দঃ । ধৈবতঃ স্বরঃ । ত্রয়োদশভিরিত্যুত্তরস্য ব্রাহ্মী জগতী ছন্দঃ ।
    নিষাদঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top