यजुर्वेद - अध्याय 6/ मन्त्र 29
ऋषिः - मधुच्छन्दा ऋषिः
देवता - अग्निर्देवता
छन्दः - भूरिक् आर्षी गायत्री,
स्वरः - षड्जः
1
यम॑ग्ने पृ॒त्सु मर्त्य॒मवा॒ वाजे॑षु॒ यं जु॒नाः। स यन्ता॒ शश्व॑ती॒रिषः॒ स्वाहा॑॥२९॥
स्वर सहित पद पाठयम्। अ॒ग्ने॒। पृत्स्विति॑ पृ॒त्ऽसु। मर्त्य॑म्। अवाः॑। वाजे॑षु। यम्। जु॒नाः। सः। यन्ता॑। शश्व॑तीः। इषः॑। स्वाहा॑ ॥२९॥
स्वर रहित मन्त्र
यमग्ने पृत्सु मर्त्यमवा वाजेषु यञ्जुनाः । स यन्ता शश्वतीरिषः स्वाहा ॥
स्वर रहित पद पाठ
यम्। अग्ने। पृत्स्विति पृत्ऽसु। मर्त्यम्। अवाः। वाजेषु। यम्। जुनाः। सः। यन्ता। शश्वतीः। इषः। स्वाहा॥२९॥
विषय - योद्धाओं का वृति बन्धन।
भावार्थ -
हे (अग्ने )अग्रणी नेतः ! राजन्(यम् मर्त्यम् जिस पुरुष को तू ( पत्लु ) संग्रामों में (अव) रक्षा करता है और ( वाजेपु) संग्रामो मैं ( ) जिसको ( जुना: ) भेजता है ( सः ) वह पुरुष ही ( शक्तीः ) निरन्तर आजीवन प्राप्त होने योग्य ( इष: ) अन्न आदि वृत्तियोग्य पदार्थों को यन्ता ) प्राप्त हो । ( स्वाहा ) यह सबसे उत्तम व्यवस्था है । अर्थात् जो पुरुष संग्रामों में बचकर आजाय और जो संग्रामों में भेजे जाएँ राजा उनकी चिरकालिक या आजीवन या पुश्तैनी वृत्ति बांध दे । यह उत्तम व्यवस्था है | पेन्शन आदि देने का यही वैदिक आदेश है ॥ शत० ३ । ७ । ३ । ३२ ॥
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर -
मधुच्छन्दा ऋषिः । अग्निदेवता । भुरिगार्षी गायत्री। षड्जः ॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal