Loading...

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 126/ मन्त्र 12
    सूक्त - वृषाकपिरिन्द्राणी च देवता - इन्द्रः छन्दः - पङ्क्तिः सूक्तम् - सूक्त-१२६

    नाहमि॒न्द्राणि॑ रारण॒ सख्यु॑र्वृ॒षाक॑पेरृ॒ते। यस्ये॒दमप्यं॑ ह॒विः प्रि॒यं दे॒वेषु॒ गच्छ॑ति॒ विश्व॑स्मा॒दिन्द्र॒ उत्त॑रः ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    न। अ॒हम् । इ॒न्द्रा॒णि॒ । र॒र॒ण॒ । सख्यु॑: । वृ॒षाक॑पे: । ऋ॒ते ॥ यस्य॑ । इ॒दम् । अप्य॑स् । ह॒वि: । प्रि॒यम् । दे॒वेषु॑ । गच्छ॑ति । विश्व॑स्मात् । इन्द्र॑: । उत्ऽत॑र ॥१२६.१२॥


    स्वर रहित मन्त्र

    नाहमिन्द्राणि रारण सख्युर्वृषाकपेरृते। यस्येदमप्यं हविः प्रियं देवेषु गच्छति विश्वस्मादिन्द्र उत्तरः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    न। अहम् । इन्द्राणि । ररण । सख्यु: । वृषाकपे: । ऋते ॥ यस्य । इदम् । अप्यस् । हवि: । प्रियम् । देवेषु । गच्छति । विश्वस्मात् । इन्द्र: । उत्ऽतर ॥१२६.१२॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 126; मन्त्र » 12

    भाषार्थ -
    (ইন্দ্রাণি) হে আমার পত্নী ইন্দ্রাণী! আমি তোমার পতি (বৃষাকপেঃ সখ্যুঃ) বৃষাকপি-সখা (ঋতে) বিনা (ন রারণ) সুখ-শান্তি পায়/পাই না। সেই বৃষাকপি (যস্য) যার (প্রিয়ম্) প্রিয় (ইদম্) এই (অপ্যং হবিঃ) নিজের প্রাণের আহুতি, (দেবেষু) দেবকোটির ব্যক্তিদের সেবার জন্য, (গচ্ছতি) সমর্পিত হতে থাকে । (বিশ্বস্মাৎ০) পূর্ববৎ।

    - [অপ্যম্=প্রাণময়ম্। আপঃ=“প্রাণাঃ আপনানি ইমানি ষডিন্দ্রিয়াণি বিদ্যা সপ্তমী” (নিরু০ ১২.৪.৩৭)। মন্ত্র ৯ এ ইন্দ্রাণী বৃষাকপি-কে শরারু বলা হয়েছে। মন্ত্র ১২ এ ইন্দ্রাণী-এর পতি বৃষাকপিকে নিজের সখা বলে, এবং তাঁর ধার্মিক প্রবৃত্তি-সমূহের কথন করে। পতির কথনে ইন্দ্রাণী শান্ত হয়ে যায়। ইহাও স্ত্রৈণ-স্বভাব। এইভাবে মন্ত্র ৬ থেকে ১২ পর্যন্ত সদ্গুণ, নারী স্বভাব, ক্ষত্রিয়পতি তথা তাঁর পত্নীর বিষয়ে আনুষঙ্গিক বর্ণনা হয়েছে ।]

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top