Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 6/ मन्त्र 15
    ऋषिः - मेधातिथिर्ऋषिः देवता - विद्वांसो देवता छन्दः - स्वराट् धृति, स्वरः - पञ्चमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    5

    मन॑स्त॒ऽआप्या॑यतां॒ वाक् त॒ऽआप्या॑यतां प्रा॒णस्त॒ऽआप्या॑यतां॒ चक्षु॑स्त॒ऽआप्या॑यता॒ श्रोत्रं॑ त॒ऽआप्या॑यताम्। यत्ते॑ क्रू॒रं यदास्थि॑तं॒ तत्त॒ऽआप्या॑यतां॒ निष्ट्या॑यतां॒ तत्ते॑ शुध्यतु॒ शमहो॑भ्यः। ओष॑धे॒ त्राय॑स्व॒ स्वधि॑ते॒ मैन॑ꣳ हिꣳसीः॥१५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    मनः॑। ते॒। आ। प्या॒य॒ता॒म्। वाक्। ते॒। आ। प्या॒य॒ता॒म्। प्रा॒णः। ते॒। आ। प्या॒य॒ता॒म्। चक्षुः॑। ते॒। आ। प्या॒य॒ता॒म्। श्रोत्र॑म्। ते॒। आ। प्या॒य॒ता॒म्। यत्। ते॒। क्रू॒रम्। यत्। आस्थि॑त॒मित्याऽस्थि॑तम्। तत्। ते॒। आ। प्या॒य॒ता॒म्। निः। स्त्या॒य॒ता॒म्। तत्। ते॒। शु॒ध्य॒तु। शम्। अहो॑भ्य॒ इत्यहः॑ऽभ्यः। ओष॑धे। त्राय॑स्व। स्वधि॑त॒ इति॒ स्वऽधि॑ते। मा। ए॒न॒म्। हि॒ꣳसीः॒ ॥१५॥

    स्वर रहित मन्त्र

    मनस्तऽआप्यायताँवाक्त आप्यायताम्प्राणस्त आप्यायताञ्चक्षुस्त आप्यायताँश्रोत्रन्त आ प्यायताम् । यत्ते क्रूरँ यदास्थितन्तत्त आप्यायतान्निष्प्यायतान्तत्ते शुध्यतु शमहोभ्यः । ओषधे त्रायस्व स्वधिते मैनँ हिँसीः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    मनः। ते। आ। प्यायताम्। वाक्। ते। आ। प्यायताम्। प्राणः। ते। आ। प्यायताम्। चक्षुः। ते। आ। प्यायताम्। श्रोत्रम्। ते। आ। प्यायताम्। यत्। ते। क्रूरम्। यत्। आस्थितमित्याऽस्थितम्। तत्। ते। आ। प्यायताम्। निः। स्त्यायताम्। तत्। ते। शुध्यतु। शम्। अहोभ्य इत्यहःऽभ्यः। ओषधे। त्रायस्व। स्वधित इति स्वऽधिते। मा। एनम्। हिꣳसीः॥१५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 6; मन्त्र » 15
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে শিষ্য ! আমার শিক্ষা দ্বারা (তে) তোমার (মনঃ) মন (আপ্যায়তাম্) পর্য্যাপ্ত গুণযুক্ত হউক, (তে) তোমার (প্রাণঃ) প্রাণ (আপ্যায়তমাম্) বলাদি গুণযুক্ত হউক । (তে) তোমার (চক্ষুঃ) দৃষ্টি (আপ্যায়তাম্) নির্মল হউক (তে) তোমার (শ্রোত্রম্) কর্ণ (আপ্যায়তাম্) সদ্গুণ ব্যাপ্ত হউক, (তে) তোমার (য়ৎ) যাহা (ক্রূরম্) দুষ্ট ব্যবহার উহা (নিঃ) (স্ত্যায়তাম্) দূর হউক । (য়ৎ) যাহা (তে) তোমার (আস্থিতম্) নিশ্চয় উহা (আপ্যায়তাম্) পূর্ণ হউক । এই প্রকারে (তে) তোমার সমস্ত ব্যবহার (শুদ্ধতু) শুদ্ধ হউক এবং (অহোভ্যঃ) প্রতিদিন তোমার জন্য (শম্) সুখ হউক । হে (ওষধে) শ্রেষ্ঠ অধ্যাপক ! আপনি (এনম্) এই শিষ্যের (ত্রায়স্ব) রক্ষা করুন এবং (মা হিংসীঃ) ব্যর্থ তাড়না করিবেন না । হে (স্বধিতে) প্রশস্তাধ্যাপিকে! তুমি এই কুমারিকা শিষ্যের (ত্রায়স্ব) রক্ষা কর এবং ইহাকে অযোগ্য তাড়না করিবে না ॥ ১৫ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- সৎকর্ম করিলে সকলের উন্নতি হইয়া থাকে এইজন্য সকল মনুষ্যদিগের উচিত যে, সুশিক্ষা পাইয়া সমস্ত সৎকর্মের অনুষ্ঠান করিবে । এইজন্য অধ্যাপকগণ গুণ গ্রহণ করাইবার জন্য শিষ্যদিগকে তাড়না দিয়া থাকেন । তাঁহাদের এই তাড়না অত্যন্ত সুখকর হইয়া থাকে । স্ত্রী ও পুরুষ এই রকম উপদেশ করিবেন যে, হে সর্বোত্তম অধ্যাপক ! আপনার এই বিদ্যার্থী শীঘ্র বিদ্বান্ হইয়া যাউক সেইরকম প্রযত্ন করুন । হে প্রিয়ে! এই কন্যা যে ভাবে অতিশীঘ্র বিদ্যাযুক্ত হইয়া যায় সেইরূপ কর্ম কর ॥ ১৫ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - মন॑স্ত॒ऽআ প্যা॑য়তাং॒ বাক্ ত॒ऽআ প্যা॑য়তাং প্রা॒ণস্ত॒ऽআ প্যা॑য়তাং॒ চক্ষু॑স্ত॒ऽআ প্যা॑য়তা॒ᳬं শ্রোত্রং॑ ত॒ऽআ প্যা॑য়তাম্ । য়ত্তে॑ ক্রূ॒রং য়দাস্থি॑তং॒ তত্ত॒ऽআ প্যা॑য়তাং॒ নিষ্ট্যা॑য়তাং॒ তত্তে॑ শুধ্যতু॒ শমহো॑ভ্যঃ । ওষ॑ধে॒ ত্রায়॑স্ব॒ স্বধি॑তে॒ মৈন॑ꣳ হিꣳসীঃ ॥ ১৫ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - মনস্ত ইত্যস্য মেধাতিথির্ঋষিঃ । বিদ্বাংসো দেবতাঃ । ভুরিগার্ষী ত্রিষ্টুপ্ ছন্দঃ । ধৈবতঃ স্বরঃ । য়ত্তে ক্রূরমিত্যস্যার্ষীপংক্তিশ্ছন্দঃ । পঞ্চমঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top