Loading...

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 11/ सूक्त 5/ मन्त्र 22
    सूक्त - ब्रह्मा देवता - ब्रह्मचारी छन्दः - अनुष्टुप् सूक्तम् - ब्रह्मचर्य सूक्त

    पृथ॒क्सर्वे॑ प्राजाप॒त्याः प्रा॒णाना॒त्मसु॑ बिभ्रति। तान्त्सर्वा॒न्ब्रह्म॑ रक्षति ब्रह्मचा॒रिण्याभृ॑तम् ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    पृथ॑क् । सर्वे॑ । प्रा॒जा॒ऽप॒त्या: । प्रा॒णान् । आ॒त्मऽसु॑ । बि॒भ्र॒ति॒ । तान् । सर्वा॑न् । ब्रह्म॑ । र॒क्ष॒ति॒ । ब्र॒ह्म॒ऽचा॒रिणि॑ । आऽभृ॑तम् ॥७.२२॥


    स्वर रहित मन्त्र

    पृथक्सर्वे प्राजापत्याः प्राणानात्मसु बिभ्रति। तान्त्सर्वान्ब्रह्म रक्षति ब्रह्मचारिण्याभृतम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    पृथक् । सर्वे । प्राजाऽपत्या: । प्राणान् । आत्मऽसु । बिभ्रति । तान् । सर्वान् । ब्रह्म । रक्षति । ब्रह्मऽचारिणि । आऽभृतम् ॥७.२२॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 11; सूक्त » 5; मन्त्र » 22

    पदार्थ -

    १. (सर्वे प्राजापत्या:) = प्रजापति की सब (सन्ताने आत्मसु) = अपने देहों में (पृथक्) = [नाना स्वस्वसम्बन्धिनः] अलग-अलग स्व-स्वसम्बन्धी (प्राणान् बिभ्रति) = प्राणों को धारण करती हैं। (तान् सर्वान्) = उन सब प्राणों को (ब्रह्मचारिणि आभृतम्) = ब्रह्मचारी में समन्तात् धारण किया गया (ब्रह्म रक्षति) = [ब्रह्म Wealth] वीर्यरूप धन ही सुरक्षित करता है।

    भावार्थ -

    ब्रह्मचर्य से ही प्राणशक्ति का वर्धन होता है। अब्रह्मचारी की सन्ताने प्राणधारण नहीं करती, प्रत्युत मर जाती हैं।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top