English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 126/ मन्त्र 3
सूक्त - वृषाकपिरिन्द्राणी च
देवता - इन्द्रः
छन्दः - पङ्क्तिः
सूक्तम् - सूक्त-१२६
किम॒यं त्वां॑ वृ॒षाक॑पिश्च॒कार॒ हरि॑तो मृ॒गः। यस्मा॑ इर॒स्यसीदु॒ न्वर्यो वा॑ पुष्टि॒मद्वसु॒ विश्व॑स्मा॒दिन्द्र॒ उत्त॑रः ॥
स्वर सहित पद पाठकिम् । अ॒यम् । त्वाम् । वृ॒षाक॑पि: । च॒कार॑ । हरि॑त: । मृ॒ग: ॥ यस्मै॑ । इ॒र॒स्यसि॑ । इत् । ऊं॒ इति॒ । नु । अ॒र्य: । वा॒ । पु॒ष्टि॒मत् । वसु॑ । विश्व॑स्मात् । इन्द्र॑: । उत्ऽत॑र ॥१२६.३॥
स्वर रहित मन्त्र
किमयं त्वां वृषाकपिश्चकार हरितो मृगः। यस्मा इरस्यसीदु न्वर्यो वा पुष्टिमद्वसु विश्वस्मादिन्द्र उत्तरः ॥
स्वर रहित पद पाठकिम् । अयम् । त्वाम् । वृषाकपि: । चकार । हरित: । मृग: ॥ यस्मै । इरस्यसि । इत् । ऊं इति । नु । अर्य: । वा । पुष्टिमत् । वसु । विश्वस्मात् । इन्द्र: । उत्ऽतर ॥१२६.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 126; मन्त्र » 3
मन्त्र विषय - গৃহস্থকর্তব্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
[হে মনুষ্য!] (কিম্) কোন [অপকার] (অয়ম্) এই (হরিতঃ) হরণকারী, (মৃগঃ) বিচরণকারী মৃগ [বন্য পশুর মতো] (বৃষাকপিঃ) বৃষাকপি [জোর প্রচেষ্টাকারী জীবাত্মা] (ত্বাম্) তোমাকে (চকার) করেছে? (যস্মৈ) যার [জীবাত্মার] জন্যে (অর্যঃ) স্বামী হয়ে তুমি (পুষ্টিমৎ) পুষ্টিযুক্ত (বসু) ধন-সম্পদের (ইৎ) ও (বা) অবশ্যই (উ) নিশ্চিতরূপে (নু) এখন (ইরস্যসি) ঈর্ষা করো, (ইন্দ্রঃ) ইন্দ্র [মহান ঐশ্বর্যবান মনুষ্য] (বিশ্বস্মাৎ) সকলের [প্রাণীমাত্র] থেকে (উত্তরঃ) শ্রেষ্ঠ ॥৩॥
भावार्थ - মনুষ্যের উচিৎ, পশুর মতো আচরণ অর্থাৎ পাপবুদ্ধি এবং ঈর্ষা/হিংসা ত্যাগ করে পুরুষার্থ দ্বারা প্রগতি করা ॥৩॥
इस भाष्य को एडिट करें