Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 5/ मन्त्र 31
    ऋषिः - मधुच्छन्दा ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - विराट् आर्षी अनुष्टुप्, स्वरः - गान्धारः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    7

    वि॒भूर॑सि प्र॒वाह॑णो॒ वह्नि॑रसि हव्य॒वाह॑नः। श्वा॒त्रोऽसि प्रचे॑तास्तु॒थोऽसि वि॒श्ववे॑दाः॥३१॥

    स्वर सहित पद पाठ

    वि॒भूरिति॒ वि॒ऽभूः। अ॒सि॒। प्रवा॒ह॑णः। प्रवा॒ह॑न॒ इति॑ प्र॒ऽवाह॑नः। वह्निः॑। अ॒सि॒। ह॒व्य॒वाह॑न॒ इति॑ हव्य॒ऽवाह॑नः। श्वा॒त्रः। अ॒सि॒। प्रचे॑ता॒ इति॒ प्रऽचे॑ताः। तु॒थः। अ॒सि॒। वि॒श्ववे॑दा॒ इति॑ वि॒श्वऽवे॑दाः ॥३१॥

    स्वर रहित मन्त्र

    विभूरसि प्रवाहणो वह्निरसि हव्यवाहनः श्वात्रो सि प्रचेतास्तुथोसि विश्ववेदाः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    विभूरिति विऽभूः। असि। प्रवाहणः। प्रवाहन इति प्रऽवाहनः। वह्निः। असि। हव्यवाहन इति हव्यऽवाहनः। श्वात्रः। असि। प्रचेता इति प्रऽचेताः। तुथः। असि। विश्ववेदा इति विश्वऽवेदाः॥३१॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 5; मन्त्र » 31
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे जगदीश्‍वर अथवा हे विद्वान्, ज्याप्रमाणे (प्रवाहणः) प्रवाहमय वायू वा महानद आहे, ज्याप्रमाणे आकाश व्यापक आहे आणि एक राजा विशाल ऐश्‍वर्याचा स्वामी असतो, तसे आपण (विभूः) व्यापक आणि ऐश्‍वर्ययुक्त आहात. यथा (वह्निः) अग्नी आहुत पदार्थांना योग्य ठिकाणी, तसे आपण (हव्यवाहनः) हवन करण्यास योग्य अशा पदार्थांची रचना करणारे वा व्यवस्था करणारे (असे) आहात. ज्याप्रमाणे जीवांमधे प्राण आहेत, ज्याप्रमाणे (प्रचेताः) प्रयुद्ध करणारे (श्‍वात्रः) विद्वान (असि) आहेत, जसे सूत्रात्मा पवन सर्वांत व्याप्त आहे, त्याप्रमाणे आपण (विश्‍वेवदाः) विश्‍वात्तो ज्ञान असणारे व (तुथः) ज्ञान वाढविणारे (असि) आहात. या कारणामुळे आपण सत्कार व स्तुती करण्यास योग्य आहात, असे आम्ही मानतो. (म्हणून आम्ही आपली स्तुती, उपासना करतो. ॥31॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात श्‍लेष आणि उपमा अलंकार आहेत. सर्व मनुष्यांकरिता हेच उचित व हितावह आहे की त्यानी ईश्‍वराचा आणि विद्वानांचा सत्कार सदैव करावा. या सत्कार-कर्त्तव्यापासून कधीही च्युत होऊ नये, कारण की अन्य कोणत्या प्रकारे वा कोणत्या व्यक्तीकडून विद्या आणि सुखाची प्राप्ती होऊ शकत नाही. ॥31॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top