Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 5/ मन्त्र 22
    ऋषिः - औतथ्यो दीर्घतमा ऋषिः देवता - यज्ञो देवता छन्दः - साम्नी पङ्क्ति,भूरिक् आर्षी बृहती, स्वरः - पञ्चमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    6

    दे॒वस्य॑ त्वा सवि॒तुः प्र॑स॒वेऽश्विनो॑र्बा॒हुभ्यां॑ पू॒ष्णो हस्ता॑भ्याम्। आद॑दे॒ नार्य॑सी॒दम॒हꣳ रक्ष॑सां ग्री॒वाऽअपि॑ कृन्तामि। बृ॒हन्न॑सि बृ॒हद्र॑वा बृह॒तीमिन्द्रा॑य॒ वाचं॑ वद॥२२॥

    स्वर सहित पद पाठ

    दे॒वस्य॑। त्वा॒। स॒वि॒तुः। प्र॒स॒व इति॑ प्रऽस॒वे। अ॒श्विनोः॑। बा॒हुभ्या॒मिति॑ बा॒हुऽभ्या॑म्। पू॒ष्णः। हस्ता॑भ्यामिति॒ हस्ता॑ऽभ्याम्। आद॑दे। नारी॑। अ॒सि॒। इ॒दम्। अ॒हम्। रक्ष॑साम्। ग्री॒वाः। अपि॑। कृ॒न्ता॒मि॒। बृ॒हन्। अ॒सि॒। बृ॒हद्र॑वा॒ इति॑ बृ॒हत्ऽर॑वाः। बृ॒ह॒तीम्। इन्द्रा॑य। वाच॑म्। व॒द॒ ॥२२॥

    स्वर रहित मन्त्र

    देवस्य त्वा सवितुः प्रसवेश्विनोर्बाहुभ्याम्पूष्णो हस्ताभ्याम् । आददे नार्यसीदमहँ रक्षसाङ्ग्रीवा अपिकृन्तामि । बृहन्नसि बृहद्रवा बृहतीमिन्द्राय वाचँ वद ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    देवस्य। त्वा। सवितुः। प्रसव इति प्रऽसवे। अश्विनोः। बाहुभ्यामिति बाहुऽभ्याम्। पूष्णः। हस्ताभ्यामिति हस्ताऽभ्याम्। आददे। नारी। असि। इदम्। अहम्। रक्षसाम्। ग्रीवाः। अपि। कृन्तामि। बृहन्। असि। बृहद्रवा इति बृहत्ऽरवाः। बृहतीम्। इन्द्राय। वाचम्। वद॥२२॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 5; मन्त्र » 22
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे विद्वान, (देवस्य) सर्वांना प्रकाश, प्रेरणा व आनंद देणार्‍या आणि (सवतिुः) सकल जगदुत्पादक परमेश्‍वराने (प्रसवे) उत्पन्न केलेल्या या संसारामधे ज्याप्रमाणे मी यज्ञाचा (आवदे) स्वीकार केला आहे, त्याप्रमाणे तू देखील स्वीकार कर (माझ्याप्रमाणे तूही यज्ञ करीत जा) (त्या) त्या यज्ञाचे ग्रहण करून मी (नारी) यज्ञ-क्रियेचे आणि (इदम्) या यज्ञाचे अनुष्ठान करतो, त्याप्रमाणे तूही कर. (अहम्) मी (रक्षसाम्) (यज्ञकार्यात विघ्न व विनाश आणणार्‍या) दुष्ट स्वभाव असलेल्या शत्रूंचे (ग्रीवा) शिर वा गळा (अपिकृनतामि) कापून टाकतो, त्याप्रमाणे तूही विघ्नकारी दुष्टांचे कंठछेदन करण्यात संकोच करूं नकोस ज्याप्रमाणे या यज्ञाचे अनुष्ठान केल्यामुळे मला (बृहद्रवाः) मोठेपणा वा प्रतिष्ठा मिळत आहे, त्याप्रमाणे तूही या कार्यामुळे प्रतिष्ठित हो, आणि जसे मी (इन्द्रय) परम ऐश्‍वर्याच्या प्राप्तीसाठी (बृहतीम्) महान् (वाचम्) वाणीचा उपदेश देतो वा देत आहे, त्याप्रमाणे तूदेखील (वेद) श्रेष्ठ वाणीचे उच्चारण करीत जा अथवा वेदवाणीचा उपदेश करीत जा ॥22॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. ज्याप्रमाणे विद्वान लोक परमेश्‍वराच्या या सृष्टीत शिल्प व पदार्थ विद्येद्वारा पदार्थाचे परीक्षण, निरीक्षण शोध आदी द्वारे प्राप्त ज्ञानाचा कार्य सिद्धीकरिता उपयोग करतात व सुखी होतात, त्याप्रमाणे सर्व मनुष्यांनीही यज्ञानुष्ठान करून सर्वांना सुखी केले पाहिजे ॥22॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top