Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 6
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 6/ मन्त्र 30
    ऋषिः - मधुच्छन्दा ऋषिः देवता - सविता देवता छन्दः - स्वराट् आर्षी पङ्क्ति,भूरिक् आर्ची पङ्क्ति, स्वरः - पञ्चमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    5

    दे॒वस्य॑ त्वा सवि॒तुः प्र॑स॒वेऽश्विनो॑र्बा॒हुभ्यां॑ पू॒ष्णो हस्ताभ्याम्। आद॑दे॒ रावा॑सि गभी॒रमि॒मम॑ध्व॒रं कृ॑धीन्द्रा॑य सु॒षूत॑मम्। उ॒त्त॒मेन॑ प॒विनोर्ज॑स्वन्तं॒ मधु॑मन्तं॒ पय॑स्वन्तं निग्रा॒भ्या स्थ देव॒श्रुत॑स्त॒र्पय॑त मा॒॥३०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    दे॒वस्य॑। त्वा॒। स॒वि॒तुः। प्र॒स॒व इति॑ प्रऽस॒वे। अ॒श्विनोः॑। बा॒हुभ्या॒मिति॑ बा॒हुऽभ्या॑म्। पू॒ष्णः। हस्ता॑भ्याम्। आ। द॒दे॒। रावा॑। अ॒सि॒। ग॒भी॒रम्। इ॒मम्। अ॒ध्व॒रम्। कृ॒धि॒। इन्द्रा॑य। सु॒षूत॑मम्। सु॒सूत॑मा॒मिति॑ सु॒ऽसूत॑मम्। उ॒त्त॒मेनेत्यु॑त्ऽत॒मेन॑। प॒विना॑। ऊर्ज्ज॑स्वन्तम्। मधु॑मन्त॒मिति॒ मधु॑ऽमन्तम्। पय॑स्वन्तम्। निग्रा॒भ्या᳖ इति॑ निऽग्रा॒भ्याः᳖ स्थ॒। दे॒व॒ऽश्रुत॒ इति देव॒श्रु॒तः॑। त॒र्पय॑त। मा॒ ॥३०॥

    स्वर रहित मन्त्र

    देवस्य त्वा सवितुः प्रसवे श्विनोर्बाहुभ्याम्पूष्णो हस्ताभ्याम् । आददे रावासि गभीरमिममध्वरङ्कृधीन्द्राय सुषूतमम् । उत्तमेन पविनोर्जस्वन्तम्मधुमन्तम्पयस्वन्तम् । निग्राभ्या स्थ देवश्रुतस्तर्पयत मा मनो मे ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    देवस्य। त्वा। सवितुः। प्रसव इति प्रऽसवे। अश्विनोः। बाहुभ्यामिति बाहुऽभ्याम्। पूष्णः। हस्ताभ्याम्। आ। ददे। रावा। असि। गभीरम्। इमम्। अध्वरम्। कृधि। इन्द्राय। सुषूतमम्। सुसूतमामिति सुऽसूतमम्। उत्तमेनेत्युत्ऽतमेन। पविना। ऊर्ज्जस्वन्तम्। मधुमन्तमिति मधुऽमन्तम्। पयस्वन्तम्। निग्राभ्या इति निऽग्राभ्याः स्थ। देवऽश्रुत इति देवश्रुतः। तर्पयत। मा॥३०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 6; मन्त्र » 30
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (हे करदाता नागरिक), मी (सभाध्यक्ष) (देवस्य) सर्वसुखदाता आणि (सवितुः) समस्त ऐश्वर्यप्रदाता परमेश्‍वराने (प्रसवे) उत्पन्न केलेल्या या संसारात (अश्‍विनोः) सूर्य आणि पुष्टिकारक सोम आदी औषधींच्या (हस्ताभ्याम्) रोगनाशक आणि शक्तिवर्धक गुणांनी (त्वा) तुला म्हणजे शासनास कर देणार्‍या नागरिकाला (आददे) स्वीकार करीत आहे (तू कर देतोस म्हणून तुझ्या रक्षणाची व आरोग्यरक्षणाची जबाबदारी स्वीकारत आहे) तू (इन्द्राय) परमैश्‍वर्यशाली अशा माझ्यासाठी (उत्तमेन) उत्तम म्हणजे सभ्य अशा (पविना) वाणीने (इमम्) या (गभीरम्) गंभीर (सपूतमम्) पदार्थांपासून उत्पन्न आणि (ऊर्जस्वन्तम्) राज्याला अधिकाधिक बलशाली करण्यासाठी (मधुमन्तम्) मधुर, उपयोगी व श्रेष्ठ पदार्थांनी युक्त कर. (पयस्वन्तम्) दूध आदी पदार्थासहित कर-धन देत या (अध्वरम्) (राष्ट्रयज्ञाला) निर्विघ्न व निष्कपट (कृधि) कर (राष्ट्राचा नागरिक म्हणून राष्ट्राच्या बल, अन्न-धान्याची समृद्दी, कर भरणे आदी कर्त्तव्याचे पालन कर) हे नागरिक हो, (देवश्रुतः) राष्ट्राच्या गुणांचे व उत्कर्षाचे वर्णन ऐकणारे तुम्ही सर्व जण माझ्यासाठी (निग्राभ्यः) नेहमी स्वीकार्य व रक्षणीय रहाल. (तुमच्या रक्षण-पालनाची जबाबदारी मी स्वीकारत आहे) ॥30॥

    भावार्थ - भावार्थ - प्रजाजनांचे हे आद्य कर्त्तव्य आहे की त्यांनी सभाध्यक्षाविषयी (आपल्या राष्ट्राविषयी) योग्य कर्त्तव्यांची जाणीव ठेऊन आपल्या पदार्थांपैकी (संपत्तीपैकी) यथोचित भाग कररूपाने राज्यास अवश्य द्यावा, कारण की राजा हा प्रजेचे पालन करण्यासाठीच या संसारात उत्पन्न झालेला आहे (असतो) या पालनकर्माच्या पूर्ततेकरिताच भाग राजाला जगातील व राज्यातील पदार्थांचा थोडा अंश वा यथोचित भाग घेण्याचा अधिकार असतो ॥30॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top