Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 6/ मन्त्र 37
    ऋषिः - गोतम ऋषिः देवता - इन्द्रो देवता छन्दः - भूरिक् आर्षी अनुष्टुप्, स्वरः - गान्धारः
    1

    त्वम॒ङ्ग प्रश॑ꣳसिषो दे॒वः श॑विष्ठ॒ मर्त्य॑म्। न त्वद॒न्यो म॑घवन्नस्ति मर्डि॒तेन्द्र॒ ब्रवी॑मि ते॒ वचः॑॥३७॥

    स्वर सहित पद पाठ

    त्वम्। अ॒ङ्ग। प्र॒। श॒ꣳसि॒षः॒। दे॒वः। श॒वि॒ष्ठ॒। मर्त्य॑म्। न। त्वत्। अ॒न्यः। म॒घ॒व॒न्निति॑ मघऽवन्। अ॒स्ति॒। म॒र्डि॒ता। इन्द्र॑। ब्र॒वीमि॒। ते॒। वचः॑ ॥३७॥


    स्वर रहित मन्त्र

    त्वमङ्ग प्र शँसिषो देवः शविष्ठ मर्त्यम् । न त्वदन्यो मघवन्नस्ति मर्डितेन्द्र ब्रवीमि ते वचः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    त्वम्। अङ्ग। प्र। शꣳसिषः। देवः। शविष्ठ। मर्त्यम्। न। त्वत्। अन्यः। मघवन्निति मघऽवन्। अस्ति। मर्डिता। इन्द्र। ब्रवीमि। ते। वचः॥३७॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 6; मन्त्र » 37
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे (अंग) (शविष्ठ) अत्यंत बलशाली (मघवन्) महाराज वा महाशय (इन्द्र) ऋद्धी-सिद्दीचं दाता, ऐश्‍वर्य प्रदाता सभाध्यक्ष महोदय, (त्वम्) आपण (मर्त्यं) प्रजाजनांना (प्रशंसिष) प्रशंसित वा कीर्तीमान करा. आपण (देवः) देवांना म्हणजे (प्रजाजनांस त्रास देणार्‍या) शत्रूंना पराभूत करणारे आहात. (त्वदन्यः) (न) आपराव्यतिरिक्त कोणीही असा समर्थ व शक्तिमान नाही की जो प्रजाजनांना (मर्डिता) सुखी करू शकेल. मी (आपला एक प्रजाजन) (ते) आपणास (वचः) राज्यव्यवस्थेविषयी प्रार्थना वा निवेदन करीत (ब्रवीमि) उत्तम वचन बोलत आहे. ॥37॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात उपमा अलंकार आहे. ज्याप्रमाणे परमेश्‍वर हा सर्वांचा मित्र आणि पक्षपातविरहित आहे, त्याप्रमाणे सभाध्यक्षांनेदेखील राजधर्मानुवर्ती राजा होऊन प्रशंसनीय मनुष्याची प्रशंसा करावी, (त्याचा उत्साह वाढवावा) आणि निंदनीय मनुष्याची निंदा करावी तसेच दुर्जनाला दंड देत सज्जनाचे रक्षण करावे आणि याप्रकारे सर्वांची इच्छा पूर्ण करावी. ॥37॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top