Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 10/ मन्त्र 20
    ऋषिः - देवावात ऋषिः देवता - क्षत्रपतिर्देवता छन्दः - भूरिक अतिधृति, स्वरः - षड्जः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    प्रजा॑पते॒ न त्वदे॒तान्य॒न्यो विश्वा॑ रू॒पाणि॒ परि॒ ता बभू॑व। यत्का॑मास्ते जुहु॒मस्तन्नो॑ऽअस्त्व॒यम॒मुष्य॑ पि॒ताऽसाव॒स्य पि॒ता व॒यꣳ स्या॑म॒ पत॑यो रयी॒णा स्वाहा॑। रुद्र॒ यत्ते॒ क्रिवि॒ परं॒ नाम॒ तस्मि॑न् हु॒तम॑स्यमे॒ष्टम॑सि॒ स्वाहा॑॥२०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    प्रजा॑पत॒ इति॒ प्रजा॑ऽपते। न। त्वत्। ए॒तानि॑। अ॒न्यः। विश्वा॑। रू॒पाणि॑। परि॑। ता। ब॒भू॒व॒। यत्का॑मा॒ इति॒ यत्ऽका॑माः। ते॒। जु॒हु॒मः। तत्। नः॒। अ॒स्तु॒। अ॒यम्। अ॒मुष्य॑। पि॒ता। अ॒सौ। अ॒स्य। पि॒ता। व॒यम्। स्या॒म॒। पत॑यः। र॒यी॒णाम्। स्वाहा॑। रुद्र॑। यत्। ते॒। क्रिवि॑। पर॑म्। नाम॑। तस्मि॑न्। हु॒तम्। अ॒सि॒। अ॒मे॒ष्टमित्य॑माऽइ॒ष्टम्। अ॒सि॒। स्वाहा॑ ॥२०॥

    स्वर रहित मन्त्र

    प्रजापते न त्वदेतान्यन्यो विश्वा रूपाणि परि ता बभूव । यत्कामास्ते जुहुमस्तन्नोऽअस्त्वयममुष्य पितासावस्य पिता वयँ स्याम पतयो रयीणाँ स्वाहा । रुद्र यत्ते क्रिवि परन्नाम तस्मिन्हुतमस्यमेष्टमसि स्वाहा ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    प्रजापत इति प्रजाऽपते। न। त्वत्। एतानि। अन्यः। विश्वा। रूपाणि। परि। ता। बभूव। यत्कामा इति यत्ऽकामाः। ते। जुहुमः। तत्। नः। अस्तु। अयम्। अमुष्य। पिता। असौ। अस्य। पिता। वयम्। स्याम। पतयः। रयीणाम्। स्वाहा। रुद्र। यत्। ते। क्रिवि। परम्। नाम। तस्मिन्। हुतम्। असि। अमेष्टमित्यमाऽइष्टम्। असि। स्वाहा॥२०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 10; मन्त्र » 20
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (प्रजापते) प्रजेचे (प्रामाणिमात्राचे) स्वामी हे परमेश्वरा, (एतानि) या जीव, प्रकृती आदी वस्तू की ज्या (विश्वा) सर्व (रुपाणि) इच्छा, रुप आदी गुणांनी युक्त आहेत, (जीव इच्छा, द्वेष, प्रयत्न आदी गुणांनी व प्रकृती रुप, आकार आदी गुणांनी युक्त आहे) (ता) त्या सर्व वस्तूंच्या वर (श्रेष्ठ) अन्य:) तुझ्याव्यतिरिक्त अन्य कोणी (न) नाही (तूच सर्वेश्वर आहेस) तूच (परिवभूव) या सर्व वस्तूंना जाणतोस (तुझ्याशिवाय सर्वज्ञानी कोणी नाही) (ते) अशा तुझ्या उपासनेद्वारे (यत्कामा:) ज्या ज्या पदार्थांची कामना करीत (वयम्) आम्ही तुझे उपासक (जुहुम:) तुझी प्रार्थना करतो वा तुझ्या आश्रयास येतो, तुझ्या कृपेने ते ते सर्व (न:) आम्हाला (उनस्तु) प्राप्त व्हावे. हे परमेश्वरा, ज्याप्रमाणे तू (अयुष्य) त्या प्रत्यक्ष जगाच्या (पिता) रक्षण करणारा आहेस, (असौ) त्याप्रमाणे तू या प्रत्यक्ष जगाचाही रक्षक आहेस. आम्ही तुझ्या उपासकांनी (स्वाहा) सत्य वाणी उद्यावत (रयीणाम्) ज्ञानाद्वारे व चक्रवर्ति राज्याद्वारे प्राप्त जी लक्ष्मी (धन-संपदा) आहे, तिचे (पतय:) रक्षक (स्थाम) व्हावे (सत्यवाणी, सत्य व्यवहाराद्वारे अर्जित संपत्ती आम्हास मिळो व तिचे आम्ही सदुपयोग व रक्षण करावे) हे (रुद्र) दुष्टांना रडविणार्‍या ईश्वरा, (क्रिवि:) दु:खांना निवारण करणारे असे जे (ते) तुझे (नाम) नाव आहे, (तस्मिन्) आम्ही तुला त्या स्वरूपात (हुतम्) स्वीकार केलेले (असि) आहे (तुझे नाम दु:खनाशक आहे, असा आमचा विश्वास आहे) तूच (अमेष्टम्) आमच्या घरात इष्ट (असि) आहेस (एकमेव वंदनीय व प्रिय आहेस) आम्ही (स्वाहा) आहेस (एकमेव वंदनीय व प्रिय आहेस) आम्ही (स्वाहा) तुला सत्य वाणीने ग्रहण करतो (हे सर्व खरेच सांगतो) ॥20॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे, हे जनहो, जो परमात्मा सर्व संसारात व्याप्त असून सर्वांसाठी माता-पित्याप्रमाणे प्रिय व वंदनीय आहे, जो दुष्टांना दंड देऊन रडविणारा आहे, तो परमेश्वरच तुमचा एकमेव इष्ट आहे. तुम्ही त्या जगदीश्वराचीच उपासना करा. अशा उपासनानुष्ठानाने तुमच्या सर्व कामना अवश्य सिद्धीस जातील ॥20॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top