English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 92/ मन्त्र 18
नकि॒ष्टं कर्म॑णा नश॒द्यश्च॒कार॑ स॒दावृ॑धम्। इन्द्रं॒ न य॒ज्ञैर्वि॒श्वगू॑र्त॒मृभ्व॑स॒मधृ॑ष्टं धृ॒ष्ण्वोजसम् ॥
स्वर सहित पद पाठनकि॑: । तम् । कर्म॑णा । न॒श॒त् । य: । च॒कार॑ । स॒दाऽवृ॑धम् ॥ इन्द्र॑म् । न । य॒ज्ञै: । वि॒श्वऽगू॑र्तम् । ऋभ्व॑सम् । अधृ॑ष्टम् । धृ॒ष्णुऽओ॑जसम् ॥९२.१८॥
स्वर रहित मन्त्र
नकिष्टं कर्मणा नशद्यश्चकार सदावृधम्। इन्द्रं न यज्ञैर्विश्वगूर्तमृभ्वसमधृष्टं धृष्ण्वोजसम् ॥
स्वर रहित पद पाठनकि: । तम् । कर्मणा । नशत् । य: । चकार । सदाऽवृधम् ॥ इन्द्रम् । न । यज्ञै: । विश्वऽगूर्तम् । ऋभ्वसम् । अधृष्टम् । धृष्णुऽओजसम् ॥९२.१८॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 92; मन्त्र » 18
मन्त्र विषय - মন্ত্রাঃ-৪-২১ পরমাত্মগুণোপদেশঃ
भाषार्थ -
(যঃ) যে/যিনি [পরমাত্মা] (সদাবৃধম্) সদা বর্ধনশীল ব্যবহার (চকার) সৃজন করেছেন, (তম্) সেই প্রসিদ্ধ (বিশ্বগূর্তম্) সকলকে উদ্যমে সংযুক্তকারী, প্রেরণা প্রদানকারী, (ঋভ্বসম্) বুদ্ধিমানদের গ্রহীতা, (অধৃষ্টম্) অজেয়, (ধৃষ্ণ্বোজসম্) নির্ভয় পরাক্রমযুক্ত (ইন্দ্রম্) ইন্দ্রকে [পরম ঐশ্বর্যবান্ পরমাত্মাকে] (নকিঃ) না কেউ (কর্মণা) কর্ম দ্বারা অথবা (ন) না (যজ্ঞৈঃ) দানের মাধ্যমে (নশৎ)প্রাপ্ত করতে পারে/পেতে সক্ষম হয় ॥১৮॥
भावार्थ - যে পরমাত্মা সৃষ্টি আদি অদ্ভুত কর্মের কর্তা, সকলের পালনকর্তা, কোনো প্রাণী সেই প্রসিদ্ধ অনন্তকর্মা এবং অনন্ত দাতা পরমেশ্বরের সমকক্ষ/সমান হতে সক্ষম নয় ॥১৮॥ মন্ত্র ১৮, ১৯ সামবেদ - উ০ ৪।২।৮, মন্ত্র ১৮-সাম০ পূ০ ৩।৬।১ ॥
इस भाष्य को एडिट करें