English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 96/ मन्त्र 8
सूक्त - पूरणः
देवता - इन्द्राग्नी, यक्ष्मनाशनम्
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त-९६
स॑हस्रा॒क्षेण॑ श॒तवी॑र्येण श॒तायु॑षा ह॒विषाहा॑र्षमेनम्। इन्द्रो॒ यथै॑नं श॒रदो॒ नया॒त्यति॒ विश्व॑स्य दुरि॒तस्य॑ पा॒रम् ॥
स्वर सहित पद पाठस॒ह॒स्र॒ऽअ॒क्षेण॑ । श॒तऽवी॑र्येण । श॒तऽआ॑युषा । ह॒विषा॑ । आ । अ॒हा॒र्ष॒म् । ए॒न॒म् ॥ इन्द्र॑: । यथा॑ । ए॒न॒म् । श॒रद॑: । नया॑ति । अति॑ । विश्व॑स्य । दु॒:ऽइ॒तस्य॑ । पा॒रम् ॥९६.८॥
स्वर रहित मन्त्र
सहस्राक्षेण शतवीर्येण शतायुषा हविषाहार्षमेनम्। इन्द्रो यथैनं शरदो नयात्यति विश्वस्य दुरितस्य पारम् ॥
स्वर रहित पद पाठसहस्रऽअक्षेण । शतऽवीर्येण । शतऽआयुषा । हविषा । आ । अहार्षम् । एनम् ॥ इन्द्र: । यथा । एनम् । शरद: । नयाति । अति । विश्वस्य । दु:ऽइतस्य । पारम् ॥९६.८॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 96; मन्त्र » 8
मन्त्र विषय - ৬-১০-রোগনাশনোপদেশঃ
भाषार्थ -
(সহস্রাক্ষেণ) সহস্র নেত্রবান, (শতবীর্যেণ) শত সামর্থ্যবান (শতায়ুষা) শত জীবনশক্তিসম্পন্ন (হবিষা) আত্মদান বা ভক্তি দ্বারা (এনম্) এই [আত্মা] কে (আ অহার্ষম্) আমি উদ্গম করেছি। (যথা) যাতে (ইন্দ্রঃ) ঐশ্বর্যবান্ মনুষ্য (এনম্) এই [জীব]-কে (বিশ্বস্য) প্রত্যেক (দুরিতস্য) কষ্ট (পারম্) পার (অতি=অতীত্য) করে (শরদঃ) [শত] শরৎ ঋতু পর্যন্ত (নয়াতি) পৌঁছোতে পারে ॥৮॥
भावार्थ - যখন মনুষ্য একাগ্রচিত্ত হয়ে অনেক প্রকারে নিজের দর্শনশক্তি, কর্মশক্তি ও জীবিকাশক্তি বাড়িয়ে নিজেকে সংশোধন করে, তখন সেই ইন্দ্র পুরুষ সমস্ত সমস্যা কে সমাধান করে যশস্বী হয়ে চিরঞ্জীবী হয় ॥৮॥
इस भाष्य को एडिट करें