Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 14
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 14/ मन्त्र 3
    ऋषिः - उशना ऋषिः देवता - अश्विनौ देवते छन्दः - विराड्ब्राह्मी बृहती स्वरः - मध्यमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    5

    स्वैर्दक्षै॒र्दक्ष॑पिते॒ह सी॑द दे॒वाना॑सु॒म्ने बृ॑ह॒ते रणा॑य। पि॒तेवै॑धि सू॒नव॒ऽआ सु॒शेवा॑ स्वावे॒शा त॒न्वा संवि॑शस्वा॒श्विना॑ध्व॒र्यू सा॑दयतामि॒ह त्वा॑॥३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    स्वैः। दक्षैः॑। दक्ष॑पि॒तेति॒ दक्ष॑ऽपिता। इ॒ह। सी॒द॒। दे॒वाना॑म्। सु॒म्ने। बृ॒ह॒ते। रणा॑य। पि॒तेवेति॑ पि॒ताऽइ॑व। ए॒धि॒। सू॒नवे॑। आ। सु॒शेवेति॑ सु॒ऽशेवा॑। स्वा॒वे॒शेति॑ सुऽआवे॒शा। तन्वा᳕। सम्। वि॒श॒स्व॒। अ॒श्विना॑। अ॒ध्व॒र्यूऽइत्य॑ध्व॒र्यू। सा॒द॒य॒ता॒म्। इ॒ह। त्वा॒ ॥३ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    स्वैर्दक्षैर्दक्षपितेह सीद देवानाँ सुम्ने बृहते रणाय । पितेवैधि सूनवऽआ सुशेवा स्वावेशा तन्वा सँविशस्वाश्विनाध्वर्यू सादयतामिह त्वा ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    स्वैः। दक्षैः। दक्षपितेति दक्षऽपिता। इह। सीद। देवानाम्। सुम्ने। बृहते। रणाय। पितेवेति पिताऽइव। एधि। सूनवे। आ। सुशेवेति सुऽशेवा। स्वावेशेति सुऽआवेशा। तन्वा। सम्। विशस्व। अश्विना। अध्वर्यूऽइत्यध्वर्यू। सादयताम्। इह। त्वा॥३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 14; मन्त्र » 3
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे स्त्री, ज्याप्रमाणे (स्वै:) आपल्या (दक्षै:) सैनिकांसह आणि सेवकासह (एक धर्माला विजयेच्छ मनुष्य) (देवानाम्) धर्मात्मा विद्वज्जनांमध्ये राहून एखाद्या (बृहते) महान (रणाय) युद्धासाठी आणि (सुम्ने) सुकप्राप्तीसाठी (दक्षपिता) वीर सैनिकांचा स्वामी अथवा कुशल भृव्यांचा पालक सेनापती विजयाकडे कूच करतो, त्याप्रमाणे (हे गृहपत्नी), तू आपल्या सामर्थ्यानिशी व सेवकांसह (एधि) गृहाश्रमात प्रगती करीत रहा. सदा (सुझ्ने) सुख-आनंदात (आसीद) रहा. जसे एक पिता आपल्या (सूनने) पुत्राला उत्तम सुख देतो, त्याप्रमाणे तू (सुशेवा) पतीकडून सुख प्राप्त कर (ही माझी शुभेच्छा आहे) तसेच (खानेशा) सुंदर शरीराला सुंदर वस्त्राभूषणांनी अलंकृत करन आपल्या पतीसह (तन्वा) स्वस्थ व पुष्ट शरीरामुळे प्रसन्न रहा. (अध्वर्यू) गृहाश्रमामधे यज्ञ करविणार्‍या याज्ञिकानी व (अश्विना) अध्यापक व उपदेशक जनांनी (त्वा) तुला (इह) या गृहाश्रमामधे (सादयताम्) स्थिर करावे (तू नित्य निरंतर यज्ञ, अध्ययन करीत रहा) ॥3॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात उपमा अलंकार आहे. स्त्रीयांनी (पत्नीने) युद्धातदेखील आपल्या पतीसह असावे (त्याला युद्धप्रेमी वा युद्धप्रसंगी सर्व प्रकारे सहकार्य द्यावे) स्त्रियांनी आपले सेवक, पुत्र, पशू आदींचे रक्षण करावे-आपल्या पित्याचे जसे कोणी रक्षण करतो, तद्वत त्या पुत्र-सेवकादींचे रक्षण करावे. नित्य आपले शरीर सुंदर वस्त्रालंकारांनी सुशोभित करावे. विद्वज्जनांनी या गृहाश्रमी स्त्रियांना योग्य उपदेश करावा आणि स्त्रियांनी देखील या विद्वानांना योग्य तो उपदेश करावा. ॥3॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top