यजुर्वेद - अध्याय 34/ मन्त्र 12
ऋषिः - हिरण्यस्तूप आङ्गिरस ऋषिः
देवता - अग्निर्देवता
छन्दः - विराड् जगती
स्वरः - निषादः
3
त्वम॑ग्ने प्रथ॒मोऽअङ्गि॑रा॒ऽऋषि॑र्दे॒वो दे॒वाना॑मभवः शि॒वः सखा॑।तव॑ व्र॒ते क॒वयो॑ विद्म॒नाप॒सोऽजा॑यन्त म॒रुतो॒ भ्राज॑दृष्टयः॥१२॥
स्वर सहित पद पाठत्वम्। अ॒ग्ने॒। प्र॒थ॒मः। अङ्गि॑राः। ऋषिः॑। दे॒वः। दे॒वाना॑म्। अ॒भ॒वः॒। शि॒वः। सखा॑ ॥ तव॑। व्र॒ते। क॒वयः॑। वि॒द्म॒नाप॑स॒ इति॑ विद्म॒नाऽअ॑पसः। अजा॑यन्त। म॒रुतः॑। भ्राज॑दृष्टय॒ इति॒ भ्राज॑त्ऽऋष्टयः ॥१२ ॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वमग्ने प्रथमोऽअङ्गिराऽऋषिर्देवो देवानामभवः शिवः सखा । तव व्रते कवयो विद्मनापसो जायन्त मरुतो भ्राजदृष्टयः ॥
स्वर रहित पद पाठ
त्वम्। अग्ने। प्रथमः। अङ्गिराः। ऋषिः। देवः। देवानाम्। अभवः। शिवः। सखा॥ तव। व्रते। कवयः। विद्मनापस इति विद्मनाऽअपसः। अजायन्त। मरुतः। भ्राजदृष्टय इति भ्राजत्ऽऋष्टयः॥१२॥
विषय - मनचष्यांनी ईश्वराच्या आज्ञेचे पालन केले पाहिजे, याविषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ -हे (अग्ने) परमेश्वर अथवा हे विद्वान (त्वम्) आपण (प्रथम्) प्रख्यात (अङ्गिराः) अवयवांचे सारभूत आहात (शरीरातील रसांद्वारे अवयवांचे पोषक आहात) अथवा आपण जीवात्म्याला सुख देणारे आहात. तसेच (देवानाम्) वेळ आल्यास विद्वज्जनांपैकी (देवः) सर्वश्रेष्ठ गुणवान्) व उत्तम स्वभावाचे असून आपण आमचे (शिवः) कल्याणकारी (सखा) मित्र तसेच (ऋषिः) ज्ञानी (अभवः) होता. म्हणून (तव) आपल्या (व्रते) स्वभाव व नियमांप्रमाणे (विद्मनापसः) श्रेष्ठ कर्म करणारे (भ्राजदृष्टयः) तळपणार्या हत्यारांनी युक्त असे (कवयः) विवेकी (मरुतः) मनुष्य (अजायन्त) (या आमच्या राष्ट्रात) उत्पन्न होतात वा तयार होतात. ॥12॥
भावार्थ - भावार्थ - जर सर्व लोक सर्वांचे मित्र असलेल्या विद्वज्जनांना आणि सर्वहितकारी परमेश्वराला मित्र मानतील तसेच विज्ञानाप्रमाणे (वैज्ञानिकांनी घालून दिलेल्या नियमांप्रमाणे कर्म करतील, तर तेदेखील विद्यावान होऊन परमेश्वराच्या आज्ञेप्रमाणे आचरण करतील. ॥12॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal