यजुर्वेद - अध्याय 34/ मन्त्र 27
ऋषिः - आङ्गिरसो हिरण्यस्तूप ऋषिः
देवता - सविता देवता
छन्दः - विराट् त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
2
ये ते॒ पन्थाः॑ सवितः पू॒र्व्यासो॑ऽरे॒णवः॒ सुकृ॑ताऽअ॒न्तरि॑क्षे।तेभि॑र्नोऽअ॒द्य प॒थिभिः॑ सु॒गेभी॒ रक्षा॑ च नो॒ऽअधि॑ च ब्रूहि देव॥२७॥
स्वर सहित पद पाठये। ते॒। पन्थाः॑। स॒वि॒त॒रिति॑ सवितः। पू॒र्व्यासः॑। अ॒रे॒णवः॑। सुकृ॑ता॒ इति॒॑ सुऽकृ॑ताः। अ॒न्तरि॑क्षे ॥ तेभिः। नः॒। अ॒द्य। प॒थिभि॒रति॑ प॒थिऽभिः॑। सु॒गेभि॒रिति॑ सु॒ऽगेभिः। रक्षा॑। च॒। नः॒। अधि॑। च॒। ब्रू॒हि॒। दे॒व॒ ॥२७ ॥
स्वर रहित मन्त्र
ये ते पन्थाः सवितः पूर्व्यासो रेणवः सुकृताऽअन्तरिक्षे । तेभिर्नाऽअद्य पथिभिः सुगेभी रक्षा च नोऽअधि च ब्रूहि देव ॥
स्वर रहित पद पाठ
ये। ते। पन्थाः। सवितरिति सवितः। पूर्व्यासः। अरेणवः। सुकृता इति सुऽकृताः। अन्तरिक्षे॥ तेभिः। नः। अद्य। पथिभिरति पथिऽभिः। सुगेभिरिति सुऽगेभिः। रक्षा। च। नः। अधि। च। ब्रूहि। देव॥२७॥
विषय - पुढील मंत्रात अध्यापक-उपदेशकांविषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (सवितः) सूर्याप्रमाणे ऐश्वर्यदाता (देव) आणि विद्या व सुखाचे दाता हे आप्त विद्वान पुरुष, जसे (अन्तरिक्ष) आकाशात सूर्याच्या गमन-आगमनाचे शुद्ध मार्ग आहेत, तसे (ते) आपले (पूर्व्यासः पूर्वज आप्तजनांनी अनुसरलेले (अरेणवः) सूर्याचे जसे धूलिकणरहित मार्ग आहेत, तसे दोषादीरहित (ये) जे आपले (सुकृताः) सुंदरप्रकारे निर्मित (पन्थाः) मार्ग आहेत, (जे) आचार-व्यवहाराचे नियम आहेत) (तेभिः) त्या (सुगेभिः) सुखकर (पथिभिः) मार्गाने (आचरण-नियमाने) (अद्य) आज (नः) आम्हाला न्या (न्याय व सुखकर रीतीने जीवन जगण्यास शिकवा) आणि अशाप्रकारे आमचे (रक्ष) रक्षण (च) देखील करा. (च) आणि (नः) आम्हाला (शिष्यांना वा नागरिकांना) (अधि), ब्रहि) याविषयी उपदेश करा. ॥27॥
भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. हे विद्वज्जनहो, व अध्यापनाद्वारे विद्या, धर्म आणि शील यांनी समृद्ध मार्गांचा अवलंब करण्यास सर्वांना सांगा. ॥27॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal