English
यजुर्वेद - अध्याय 24/ मन्त्र 15
ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः
देवता - इन्द्रादयो देवताः
छन्दः - विराडनुष्टुप्
स्वरः - ऋषभः
7
उ॒क्ताः स॑ञ्च॒राऽएता॑ऽऐन्द्रा॒ग्नाः कृ॒ष्णा वा॑रु॒णाः पृश्न॑यो मारु॒ताः का॒यास्तू॑प॒राः॥१५॥
स्वर सहित पद पाठउ॒क्ताः। सं॒च॒रा इति॑ सम्ऽच॒राः। एताः॑। ऐ॒न्द्रा॒ग्नाः। कृ॒ष्णाः। वा॒रु॒णाः। पृश्न॑यः। मा॒रु॒ताः। का॒याः। तू॒प॒राः ॥१५ ॥
स्वर रहित मन्त्र
उक्ताः सञ्चराऽएताऽऐन्द्राग्नाः कृष्णाः वारुणाः पृश्नयो मारुताः कायास्तूपराः ॥
स्वर रहित पद पाठ
उक्ताः। संचरा इति सम्ऽचराः। एताः। ऐन्द्राग्नाः। कृष्णाः। वारुणाः। पृश्नयः। मारुताः। कापाः। तूपराः॥१५॥
विषय - পুনস্তমেব বিষয়মাহ ॥
পুনঃ সেই বিষয়কে পরবর্ত্তী মন্ত্রে বলা হইয়াছে ॥
पदार्थ -
পদার্থঃ–হে মনুষ্যগণ! (এতাঃ) এইসব (উক্তাঃ) উক্ত (সঞ্চরাঃ) যাহারা উত্তম প্রকার গমনশীল পশু আদি, তাহারা (ঐন্দ্রগ্নাঃ) ইন্দ্র ও অগ্নি দেবতাযুক্ত । যাহারা (কৃষ্ণাঃ) কর্ষণকারী (বারুণাঃ) তাহারা বরুণ দেবতাযু্ক্ত এবং যাহারা (পৃশ্নয়ঃ) চিত্র-বিচিত্র চিহ্নযুক্ত (মারুতাঃ) মনুষ্যের স্বভাবযুক্ত (তূপরাঃ) হিংসক, তাহারা (কায়াঃ) প্রজাপতি দেবতাযুক্ত তোমাদেরকে ইহা জানা উচিত ॥ ১৫ ॥
भावार्थ - ভাবার্থঃ–যে সব নানা প্রকার দেশে যাতায়াতকারী পশু আদি প্রাণী, তদ্দ্বারা মনুষ্য যথাযোগ্য উপকার লইবে ॥ ১৫ ॥
मन्त्र (बांग्ला) - উ॒ক্তাঃ স॑ঞ্চ॒রাऽএতা॑ऽঐন্দ্রা॒গ্নাঃ কৃ॒ষ্ণা বা॑রু॒ণাঃ পৃশ্ন॑য়ো মারু॒তাঃ কা॒য়াস্তূ॑প॒রাঃ ॥ ১৫ ॥
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - উক্তা ইত্যস্য প্রজাপতির্ঋষিঃ । ইন্দ্রাদয়ো দেবতাঃ । বিরাডুষ্ণিক্ ছন্দঃ ।
ঋষভঃ স্বরঃ ॥
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal