ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 35/ मन्त्र 14
अङ्गि॑रस्वन्ता उ॒त विष्णु॑वन्ता म॒रुत्व॑न्ता जरि॒तुर्ग॑च्छथो॒ हव॑म् । स॒जोष॑सा उ॒षसा॒ सूर्ये॑ण चादि॒त्यैर्या॑तमश्विना ॥
स्वर सहित पद पाठअङ्गि॑रस्वन्तौ । उ॒त । विष्णु॑ऽवन्ता । म॒रुत्व॑न्ता । ज॒रि॒तुः । ग॒च्छ॒थः॒ । हव॑म् । स॒ऽजोष॑सौ । उ॒षसा॑ । सूर्ये॑ण । च॒ । सोम॑म् । पि॒ब॒त॒म् । अ॒श्वि॒ना॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अङ्गिरस्वन्ता उत विष्णुवन्ता मरुत्वन्ता जरितुर्गच्छथो हवम् । सजोषसा उषसा सूर्येण चादित्यैर्यातमश्विना ॥
स्वर रहित पद पाठअङ्गिरस्वन्तौ । उत । विष्णुऽवन्ता । मरुत्वन्ता । जरितुः । गच्छथः । हवम् । सऽजोषसौ । उषसा । सूर्येण । च । सोमम् । पिबतम् । अश्विना ॥ ८.३५.१४
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 35; मन्त्र » 14
अष्टक » 6; अध्याय » 3; वर्ग » 16; मन्त्र » 2
Acknowledgment
अष्टक » 6; अध्याय » 3; वर्ग » 16; मन्त्र » 2
Acknowledgment
भाष्य भाग
इंग्लिश (1)
Meaning
Blest with Angirasas, continuous freshness of life breath and vital energy, Vishnu, omnipresent vision and power of divinity, Maruts, vibrant force and velocity of the winds, rise instantly to the call of the celebrant, Ashvins, and come with the Adityas in progression like the sun’s in the zodiacs and in unison with the sun and the dawn at the rise of every new day.
मराठी (1)
भावार्थ
राजा व राजपुरुष स्वत: अग्निहोत्र इत्यादी शुभकर्मकर्ता असावेत. ॥१४॥
संस्कृत (1)
विषयः
N/A
पदार्थः
उत अपि च । हे राजानौ ! युवाम् । अङ्गिरस्वन्ता=अङ्गिरा अग्निः । तेन अग्निहोत्रादिकर्माणि लक्ष्यन्ते तैर्युक्तौ स्थः । पुनः विष्णुर्भगवान् व्यापकः । तेन युक्तौ स्थः । व्याख्यातमन्यत् ॥१४ ॥
हिन्दी (3)
विषय
N/A
पदार्थ
(उत) और भी हे राजन् ! तथा सभाध्यक्षादि ! आप दोनों (अङ्गिरस्वन्ता) अग्निहोत्रादि शुभ कर्मों से युक्त हैं और (विष्णुवन्ता) भगवान् की आज्ञाओं से युक्त हैं । शेष पूर्ववत् ॥१४ ॥
विषय
धर्मवान्, तेजस्वी, ज्ञानी, सत्यवान् पुरुषों के सत्संगी होकर जीवनभर व्यतीत करने का उपदेश।
भावार्थ
आप दोनों ( अंगिरस्वन्ता ) उत्तम विद्वानों और देह में बलवान् प्राणों से युक्त ( उत ) और ( विष्णुवन्ता ) व्यापक सामर्थ्य से युक्त (मरुत्वन्ता) उत्तम पुरुषों वा प्राणों से युक्त होकर (जरितुः हवं गच्छथः) विद्वान् उपदेष्टा के यज्ञ, वा उपदेश को रणवत् प्राप्त करो। शेष पूर्ववत्।
टिप्पणी
missing
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर
श्यावाश्व ऋषिः॥ अश्विनौ देवते॥ छन्दः—१—५, १६, १८ विराट् त्रिष्टुप्॥ ७–९, १३ निचृत् त्रिष्टुप्। ६, १०—१२, १४, १५, १७ भुरिक् पंक्ति:। २०, २१, २४ पंक्ति:। १९, २२ निचृत् पंक्ति:। २३ पुरस्ता- ज्ज्योतिर्नामजगती॥ चतुर्विंशत्यृचं सूक्तम्॥
विषय
अंगरस
पदार्थ
[१] हे (अश्विना) = प्राणापानो! आप (अंगिरस्वन्ता) = अंग-प्रत्यंग में रसवाले हो (उत) = और (विष्णुवन्ता) = [विष् व्याप्तौ] व्यापकता व उदारता की वृत्तिवाले हो । अवशिष्ट मन्त्र भाग १३ पर द्रष्टव्य है।
भावार्थ
भावार्थ- प्राणसाधना से अंग-प्रत्यंग रसवाले बने रहते हैं और हृदय की उदारता प्राप्त होती
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal