Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 7
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 7/ मन्त्र 30
    ऋषिः - देवश्रवा ऋषिः देवता - प्रजापतिर्देवता छन्दः - साम्नी गायत्री,आसुरी अनुष्टुप्,याजुषी पङ्क्ति,आसुरी उष्णिक् स्वरः - ऋषभः, षड्जः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    5

    उ॒प॒या॒मगृ॑हीतोऽसि॒ मध॑वे त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽसि॒ माध॑वाय त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽसि शु॒क्राय॑ त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽसि॒ शुच॑ये त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽसि॒ नभ॑से त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽसि नभ॒स्याय त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽसी॒षे त्वो॑पया॒मगृ॑हीतोऽस्यू॒र्जे त्वो॑पया॒मगृ॑हीतोऽसि॒ सह॑से त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽसि सह॒स्याय त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽसि॒ तप॑से त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽसि तप॒स्याय त्वोपया॒मगृ॑हीतोऽस्यꣳहसस्प॒तये॑ त्वा॥३०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। मध॑वे। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। माध॑वाय। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। शु॒क्राय॑। त्वा॒। उ॒प॒या॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। शुच॑ये। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। नभ॑से। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। न॒भ॒स्या᳖य। त्वा॒। उ॒पा॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। इ॒षे। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मगृ॑हीतः। अ॒सि॒। ऊ॒र्ज्जे। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। सह॑से। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। स॒ह॒स्या᳖य। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। तप॑से। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। त॒प॒स्या᳖य। त्वा॒। उ॒प॒या॒मगृ॑हीत॒ इत्यु॑पया॒मऽगृ॑हीतः। अ॒सि॒। अ॒ꣳह॒स॒स्प॒तये॑। अ॒ꣳह॒सः॒प॒तय॒ इत्य॑ꣳहसःऽप॒तये॑। त्वा॒ ॥३०॥

    स्वर रहित मन्त्र

    उपयामगृहीतोसि मधवे त्वोपयामगृहीतोसि माधवाय त्वोपयामगृहीतोसि शुक्राय त्वोपयामगृहीतोसि शुचये त्वोपयामगृहीतोसि नभसे त्वोपयामगृहीतोसि नभस्याय त्वोपयामगृहीतोसीषे त्वोपयामगृहीतोस्यूर्जे त्वोपयामगृहीतोसि सहसे त्वोपयामगृहीतोसि सहस्याय त्वोपयामगृहीतोसि तपसे त्वोपयामगृहीतोसि तपस्याय त्वोपयामगृहीतो स्यँहसस्पतये त्वा ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। मधवे। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। माधवाय। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। शुक्राय। त्वा। उपयामऽगृहीतः। असि। शुचये। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। नभसे। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। नभस्याय। त्वा। उपायामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। इषे। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामगृहीतः। असि। ऊर्ज्जे। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। सहसे। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। सहस्याय। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। तपसे। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। तपस्याय। त्वा। उपयामगृहीत इत्युपयामऽगृहीतः। असि। अꣳहसस्पतये। अꣳहसःपतय इत्यꣳहसःऽपतये। त्वा॥३०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 7; मन्त्र » 30
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - (सभासद राजाला (राष्ट्राध्यक्षाला) उद्देशून म्हणत आहेत) - हे राजन्, आपण (उपयामगृहीत:) राज्याद्वारे राज्यप्रबंधासाठी जे उत्कृष्ट नियम केलेले आहेत, त्या नियमांनी (संविधान वा राज्यघटनेतील नियमांनी) बांधलेले (असि) आहात व आपण त्या नियमांचा स्वीकार केलेला आहे (घटनेची शपथ घेतली आहे) यामुळे (मधने) चैत्र मासाच्या सभेसाठी म्हणजे चैत्र मासात सर्वांसाठी सुखकारक व्यवहार करण्यासाठी आणि नियम-पालनासाठी आम्ही आपला स्वीकार करतो (आपणास त्या नियमांची आठवण देतो)- यानंतर सभाध्यक्ष राजा सभासदांना म्हणतो-हे सभासदजनहो, हे प्रजाजनहो आणि हे सेनाध्यक्ष वा सैनिक हो, तुमच्यापैकी प्रत्येक जण (उपयामगृहीत:) चांगल्या नियमांनी (घटनेतील तरतुदींनी) बांधलेला (असि) आहे. (तुम्ही देखील नियमाप्रमाणे वागणार आहात) यामुळे मी सभापती तुम्हा सर्वांना चैत्र मासात सुख-सुविधा देण्यासाठी स्वीकार करीत आहे. पुढे याप्रमाणे वर्षातील बारा महिन्यात सुख, सोय, सहकार्य देण्यासाठी राजा, राज्यसभासद, प्रजाजन आणि सैनिकजन यांनी बारा महिने (म्हणजे सदा निरंतर) एकमेकांचा स्वीकार करावा ॥30॥^(या मंत्राच्या संस्कृत भाष्यामध्ये महर्षी दयानंद सरस्वती यांनी जो प्रत्येक महिन्याचा विशेषत्वाने स्पष्ट नामोल्लेख केला आहे, तो वाचकांसाठी विशेष देत आहोत - (उपयामगृहीत:) = सुनियमैस्स्वीकृत:। नियमांनी बांधलेला वा नियमांचा स्वीकार केलेला ॥ ^(मधवे=चैत्रमासाय) (माधराय=वैशाखभासाय) (शुक्राय=ज्येष्ठाय) (शुचये=आषाढाय) (नभसे=श्रावणाय) (नभस्याय=भाद्राय) (इषे=अश्विनाथ) (ऊर्ज्जे=कार्त्तिकाय) (सहसे=मार्गशीर्षाय) (सदृस्याय=पौषाय) (तपसे=माघाय) (तपस्याय=फाल्गुनाय) (अंहसस्पतये= सर्वेषां वैगस्य पालकाय)

    भावार्थ - भावार्थ - सभाध्यक्ष राजाचे कर्त्तव्य आहे की त्याने यथोचित समयी श्रेष्ठ राज्यव्यवहार करीत प्रजाजनांना सर्व सुख द्यावेत. त्याचप्रमाणे प्रजाजनांनी देखील राजाच्या आज्ञेत राहून सर्व अनुकूल आचरण करावेत. ॥30॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top