यजुर्वेद - अध्याय 7/ मन्त्र 43
ऋषिः - आङ्गिरस ऋषिः
देवता - अन्तर्यामी जगदीश्वरो देवता
छन्दः - भूरिक् आर्षी त्रिष्टुप्,
स्वरः - धैवतः
6
अग्ने॒ नय॑ सु॒पथा॑ रा॒येऽअ॒स्मान् विश्वा॑नि देव व॒युना॑नि वि॒द्वान्। यु॒यो॒ध्यस्मज्जु॑हुरा॒णमेनो॒ भूयि॑ष्ठां ते॒ नम॑ऽउक्तिं विधेम॒ स्वाहा॑॥४३॥
स्वर सहित पद पाठअग्ने॑। नय॑। सु॒पथेति॑ सु॒ऽपथा॑। रा॒ये। अ॒स्मान्। विश्वा॑नि। दे॒व॒। व॒युना॑नि। वि॒द्वान्। यु॒यो॒धि। अ॒स्मत्। जु॒हु॒रा॒णम्। एनः॑। भूयि॑ष्ठाम्। ते॒। नम॑उक्ति॒मिति॒ नमः॑ऽउक्तिम्। वि॒धे॒म्। स्वाहा॑ ॥४३॥
स्वर रहित मन्त्र
अग्ने नय सुपथा रायेऽअस्मान्विश्वानि देव वयुनानि विद्वान् । युयोध्यस्मज्जुहुराणमेनो भूयिष्ठान्ते नमउक्तिँ विधेम स्वाहा ॥
स्वर रहित पद पाठ
अग्ने। नय। सुपथेति सुऽपथा। राये। अस्मान्। विश्वानि। देव। वयुनानि। विद्वान्। युयोधि। अस्मत्। जुहुराणम्। एनः। भूयिष्ठाम्। ते। नमउक्तिमिति नमःऽउक्तिम्। विधेम्। स्वाहा॥४३॥
विषय - पुढील मंत्रात ईश्वराला प्रार्थना केली आहे -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे (अग्ने) सर्वांच्या अंत:करणात प्रकाश व प्रेरणा देणारे परमेश्वर, आपण (सुपथ्य) सत्यविद्या, धर्म आणि योगाने युक्त अशा मार्गाने (राये) योगसिद्धीकरितां (अस्मान्) आम्हा योगसाधकांना (विश्वानि) समस्त (युनानि) योगज्ञान आणि विज्ञानापर्यंत न्या. या हेतूकरिता आम्ही (स्वाहा) आपल्या सत्यवाणीने (खर्यामनाने) अथवा वेदवाणीद्वारे (ते) आपली (भूमिष्ठाम्) अत्यंत (नमउक्तिम्) नमस्कार पूर्ण स्तुती (विद्येम) करीत आहोत. (देव) योगविद्या देणारे हे ईश्वर, (विद्वान) आपण योगाचे गुण आणि रीती-पद्धती जागणारे आहात. कृपाकरून (जुहुराणम्) आमच्या अंत:करणातील कुटिलतारुप (एन:) दुष्कर्मांना (अस्मत्) योगानुष्ठान करणार्या आम्हा योगीजनांपासून (युयोधि) दूर करा (योगाभ्यास करताना आमच्या हृदयात कुटिलता आदी पाप भावना येऊ नयेत, अशी कृपा करा) ॥43॥
भावार्थ - भावार्थ - परमात्म-भक्तीविना कोणीही माणूस योगसिद्धी प्राप्त करू शकत नाही. जो कोणी प्रेम आणि भक्तिभावाने योगशक्तीद्वारे परमेश्वराचे स्मरण करतो, त्यास तो दयाळू परमेश्वर शीघ्रमेव योगसिद्धी देतो. ॥43॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal