Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 29/ मन्त्र 23
    ऋषिः - भार्गवो जमदग्निर्ऋषिः देवता - मनुष्या देवताः छन्दः - भुरिक् पङ्क्तिः स्वरः - पञ्चमः
    1

    उप॒ प्रागा॒च्छस॑नं वा॒ज्यर्वा॑ देव॒द्रीचा॒ मन॑सा॒ दीध्या॑नः। अ॒जः पु॒रो नी॑यते॒ नाभि॑र॒स्यानु॑ प॒श्चात् क॒वयो॑ यन्ति रे॒भाः॥२३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    उप॑। प्र। अ॒गा॒त्। शस॑नम्। वा॒जी। अर्वा॑। दे॒व॒द्रीचा॑। मन॑सा। दीध्या॑नः। अजः॑। पु॒रः। नी॒य॒ते॒। नाभिः॑। अ॒स्य। अनु॑। प॒श्चात्। क॒वयः॑। य॒न्ति॒। रे॒भाः ॥२३ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    उपप्रागाच्छसनँवाज्यर्वा देवद्रीचा मनसा दीध्यानः । अजः पुरो नीयते नाभिरस्यानु पश्चात्कवयो यन्ति रेभाः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    उप। प्र। अगात्। शसनम्। वाजी। अर्वा। देवद्रीचा। मनसा। दीध्यानः। अजः। पुरः। नीयते। नाभिः। अस्य। अनु। पश्चात्। कवयः। यन्ति। रेभाः॥२३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 29; मन्त्र » 23
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - जो (दीध्यानः) सुंदर आणि शोभावान (अजः) फेकणारा (युद्धक्षेत्रात अश्‍वारोही सैनिकाद्वारे प्रयुक्त व आदेशाप्रमाणे वागणारा) (अर्वा) कुशल घोडा आहे, तो (देवद्रीचा) विद्वज्जनांना प्राप्त व्हावा (मनसा) मनाप्रमाणे (शसनम्) ज्यामधे हिंसा होते, त्या युद्धात असा घोडा (उप, प्र, अगात्) योद्धा सैनिकाच्या जवळच उभा असा प्राप्त व्हावा (अस्य) अशा घोड्याला (नाभिः) सैन्याच्या मध्यभागी आणि केव्हा (पुरः) पुढे पुढे (नीयते) घेऊन चालतात (पश्‍चात्) त्याच्या मागे (रेभाः) सर्व विद्यांची स्तुती करणारे (कमदाः) बुद्धिमान जन (अनु, यन्ति) मागे मागे अनुकलतेने चालतात. ॥23॥

    भावार्थ - भावार्थ - विद्वान (म्हणजे कुशल अश्‍वप्रशिक्षक) उत्तम प्रकारे आणि उत्तम उद्देश समोर ठेऊन घोड्यांनी चांगले प्रशिक्षण देतात तसेच विद्वान (वैज्ञानिक) अग्नी आदी पदार्थांचे गुण ओळखून ऐश्‍वर्यप्राप्ती करतात, ते जगाचे हितकारी ठरतात, ॥23॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top