Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 29/ मन्त्र 30
    ऋषिः - भार्गवो जमदग्निर्ऋषिः देवता - स्त्रियो देवताः छन्दः - निचृत् त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    2

    व्यच॑स्वतीरुर्वि॒या वि श्र॑यन्तां॒ पति॑भ्यो॒ न जन॑यः॒ शुम्भ॑मानाः।देवी॑र्द्वारो बृहतीर्विश्वमिन्वा दे॒वेभ्यो॑ भवत सुप्राय॒णाः॥३०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    व्यच॑स्वतीः। उ॒र्वि॒या। वि। श्र॒य॒न्ता॒म्। पति॑भ्य॒ इति॒ पति॑ऽभ्यः। न। जन॑यः। शुम्भ॑मानाः। देवीः॑। द्वारः॒। बृ॒ह॒तीः॒। वि॒श्व॒मि॒न्वा॒ इति॑ विश्वम्ऽइन्वाः। दे॒वेभ्यः॑। भ॒व॒त॒। सु॒प्रा॒य॒णाः। सु॒प्रा॒य॒ना इति॑ सुऽप्राय॒नाः ॥३० ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    व्यचस्वतीरुर्विया विश्रयन्ताम्पतिभ्यो न जनयः शुम्भमानाः । देवीर्द्वारो बृहतीर्विश्वमिन्वा देवेभ्यो भवत सुप्रायणाः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    व्यचस्वतीः। उर्विया। वि। श्रयन्ताम्। पतिभ्य इति पतिऽभ्यः। न। जनयः। शुम्भमानाः। देवीः। द्वारः। बृहतीः। विश्वमिन्वा इति विश्वम्ऽइन्वाः। देवेभ्यः। भवत। सुप्रायणाः। सुप्रायना इति सुऽप्रायनाः॥३०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 29; मन्त्र » 30
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (उर्विया) ज्या सद्गुणांचा कोष आहेत आणि (व्यचस्वतीः) पुष्कल कार्यशील, (बृहती) महान् (विश्‍वमिन्वः) असून सर्व कार्यात निपुण अशा ज्या त्या सुशीला गृहस्थ स्त्रिया (सुप्रायणाः) उत्तम घरात राहतात (देवीः) आभूषण आदीनी अलंकृत (द्वारः) (न) द्वाराप्रमाणे असलेल्या (आभूषण ल्यालेल्या) त्या स्त्रिया (पतिभ्यः) पाणिग्रहण विधीद्वारा विवाह करणार्‍या (देवेभ्यः) उत्तम गुणवान पतीसाठी (शुम्भमानाः) अनुकूल वा अनुगामिनी राहून (जनयः) त्या सर्व स्त्रिया आपापल्या पतीच्या (वि, श्रयन्ताम्) आधाराने सुखी जीवन व्यतीत करो. (त्या स्त्रियांप्रमाणे, हे मनुष्यांनो) तुम्हीदेखील सर्व विद्यांमधे पारंगत व्हा. ॥30॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात उपमा आणि वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. ज्याप्रमाणे व्यापक असलेली दिशा अवकाशामुळे सर्वांचे कार्य व व्यवहार पूर्ण होण्यात सहायक व आनंददायी होते, तसेच पति-पत्नी एकमेकावर प्रसन्न राहून उत्तम सुख अनुभवावे आणि अशाप्रकारे दोघेही इतर सर्वांसाठी हितकारी व्हावे. ॥30॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top