Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 21
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 21/ मन्त्र 20
    ऋषिः - स्वस्त्यात्रेय ऋषिः देवता - विश्वेदेवा देवताः छन्दः - अनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    3

    त्वष्टा॑ तु॒रीपो॒ऽअद्भु॑तऽइन्द्रा॒ग्नी पु॑ष्टि॒वर्ध॑ना।द्विप॑दा॒ छन्द॑ऽइन्द्रि॒यमु॒क्षा गौर्न वयो॑ दधुः॥२०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    त्वष्टा॑। तु॒रीपः॑। अद्भु॑तः। इ॒न्द्रा॒ग्नीऽइति इन्द्रा॒ग्नी। पु॒ष्टि॒वर्ध॒नेति॑ पुष्टि॒ऽवर्ध॑ना। द्विप॑देति॒ द्विऽप॑दा। छन्दः॑। इ॒न्द्रि॒यम्। उ॒क्षा। गौः। न। वयः॑। द॒धुः॒ ॥२० ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    त्वष्टा तुरीपोऽअद्भुतऽइन्द्राग्नी पुष्टिवर्धना । द्विपदा छन्द इन्द्रियमुक्षा गौर्न वयो दधुः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    त्वष्टा। तुरीपः। अद्भुतः। इन्द्राग्नीऽइति इन्द्राग्नी। पुष्टिवर्धनेति पुष्टिऽवर्धना। द्विपदेति द्विऽपदा। छन्दः। इन्द्रियम्। उक्षा। गौः। न। वयः। दधुः॥२०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 21; मन्त्र » 20
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে মনুষ্যগণ ! যে (অদ্ভুতঃ) আশ্চর্য্য গুণ-কর্ম-স্বভাবযুক্ত (তুরীপঃ) শীঘ্র প্রাপ্ত হইবার (ত্বষ্টা) এবং সূক্ষ্ম করিবার তথা (পুষ্টিবর্দ্ধনা) পুষ্টিকে বৃদ্ধি করিবার (ইন্দ্রাগ্নী) পবন ও অগ্নি উভয়ে এবং (দ্বিপদা) দুই পাদযুক্ত (ছন্দঃ) ছন্দ (ইন্দ্রিয়ম্) শ্রোত্রাদি ইন্দ্রিয়কে (উক্ষা) সেচন করিতে সমর্থ (গৌঃ) বৃষভের (ন) সমান (বয়ঃ) জীবনকে (দধুঃ) ধারণ করিবে, তাহাকে জান ॥ ২০ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- এই মন্ত্রে উপমালঙ্কার আছে । যেমন প্রসিদ্ধ অগ্নি, বিদ্যুৎ, জঠরাগ্নি, বড়বানল এই চারি প্রাণ, ইন্দ্রিয়গুলি তথা গাভি আদি পশু সব জগতের পুষ্টি করে সেই রূপই মনুষ্যদিগকে ব্রহ্মচর্য্য আদি দ্বারা স্বীয় এবং অন্যের বল বৃদ্ধি করা উচিত ॥ ২০ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - ত্বষ্টা॑ তু॒রীপো॒ऽঅদ্ভু॑তऽইন্দ্রা॒গ্নী পু॑ষ্টি॒বর্ধ॑না ।
    দ্বিপ॑দা॒ ছন্দ॑ऽইন্দ্রি॒য়মু॒ক্ষা গৌর্ন বয়ো॑ দধুঃ ॥ ২০ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - ত্বষ্টেত্যস্য স্বস্ত্যাত্রেয় ঋষিঃ । বিশ্বেদেবা দেবতাঃ । অনুষ্টুপ্ ছন্দঃ ।
    গান্ধারঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top