English
यजुर्वेद - अध्याय 29/ मन्त्र 46
स्वा॒दु॒ष॒ꣳ सदः॑ पि॒तरो॑ वयो॒धाः कृ॑च्छ्रे॒श्रितः॒ शक्तीं॑वन्तो गभी॒राः।चि॒त्रसे॑ना॒ऽइषु॑बला॒ऽअमृ॑ध्राः स॒तोवी॑राऽउ॒रवो॑ व्रातसा॒हाः॥४६॥
स्वर सहित पद पाठस्वा॒दु॒ष॒ꣳसदः॑। स्वा॒दु॒स॒ꣳसद इति॑ स्वादुऽस॒ꣳसदः॑। पि॒तरः॑। व॒यो॒धा इति॑ वयः॒ऽधाः। कृ॒च्छ्रे॒श्रित॒ इति॑ कृच्छ्रे॒ऽश्रितः॑। शक्ती॑वन्तः॒। शक्ति॑वन्त॒ इति॒ शक्ति॑ऽवन्तः। ग॒भी॒राः। चि॒त्रसे॑ना॒ इति॑ चि॒त्रऽसे॑नाः। इषु॑बला॒ इतीषु॑ऽबलाः। अमृ॑ध्राः। स॒तोवी॑रा॒ इति॑ स॒तःऽवी॑राः। उ॒रवः॑। व्रा॒त॒सा॒हाः। व्रा॒त॒स॒हा इति॑ व्रातऽस॒हाः ॥४६ ॥
स्वर रहित मन्त्र
स्वादुषँसदः पितरो वयोधाः कृच्छ्रेश्रितः शक्तीवन्तो गभीराः । चित्रसेनाऽइषुबलाऽअमृध्राः सतोवीराऽउरवो व्रातसाहाः ॥
स्वर रहित पद पाठ
स्वादुषꣳसदः। स्वादुसꣳसद इति स्वादुऽसꣳसदः। पितरः। वयोधा इति वयःऽधाः। कृच्छ्रेश्रित इति कृच्छ्रेऽश्रितः। शक्तीवन्तः। शक्तिवन्त इति शक्तिऽवन्तः। गभीराः। चित्रसेना इति चित्रऽसेनाः। इषुबला इतीषुऽबलाः। अमृध्राः। सतोवीरा इति सतःऽवीराः। उरवः। व्रातसाहाः। व्रातसहा इति व्रातऽसहाः॥४६॥
विषय - পুনস্তমেব বিষয়মাহ ॥
পুনঃ সেই বিষয়কে পরবর্ত্তী মন্ত্রে বলা হইয়াছে ॥
पदार्थ -
পদার্থঃ–হে যুদ্ধরত বীর পুরুষগণ! তোমরা যাহারা (স্বাদুষংসদঃ) ভোজন যোগ্য অন্নাদি পদার্থের সম্যক্ সেবনকারী (বয়োধাঃ) দীর্ঘ আয়ুসম্পন্ন (কৃচ্ছ্রেশ্রিতঃ) উত্তম কার্য্যের সিদ্ধি হেতু কষ্ট সেবন করিয়া (শক্তীবন্তঃ) সামর্থ্যযুক্ত (গভীরাঃ) মহাশয় (চিত্রসেনাঃ) আশ্চর্য্য গুণযুক্ত সেনাসম্পন্ন (ইষুবলাঃ) অস্ত্র-শস্ত্র সহিত যাহার সেনা (অমৃধাঃ) দৃঢ় শরীর সম্পন্ন (উবরঃ) বৃহৎ যাহাদের জঙ্ঘা ও বক্ষ (ব্রাতসাহাঃ) বীরদের সমূহকে সহ্যকারী (সতোবীরাঃ) বিদ্যমান সেনার মধ্যে যুদ্ধবিদ্যার শিক্ষা প্রাপ্ত বীর (পিতরঃ) পালনকারী রাজপুরুষ হয়, তাহাদের আশ্রয় লইয়া যুদ্ধ কর ॥ ৪৬ ॥
भावार्थ - ভাবার্থঃ–তাহারাই সর্বদা বিজয় রাজ্যশ্রী প্রতিষ্ঠা দীর্ঘায়ু, বল ও বিদ্যা প্রাপ্ত করিয়া থাকে যাহারা স্বীয় অধিষ্ঠাতা আপ্ত সত্যবাদী সজ্জনদিগের শিক্ষায় স্থিত হয় ॥ ৪৬ ॥
मन्त्र (बांग्ला) - স্বা॒দু॒ষ॒ꣳ সদঃ॑ পি॒তরো॑ বয়ো॒ধাঃ কৃ॑চ্ছ্রে॒শ্রিতঃ॒ শক্তীং॑বন্তো গভী॒রাঃ ।
চি॒ত্রসে॑না॒ऽইষু॑বলা॒ऽঅমৃ॑ধ্রাঃ স॒তোবী॑রাऽউ॒রবো॑ ব্রাতসা॒হাঃ ॥ ৪৬ ॥
ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - স্বাদুষꣳসদ ইত্যস্য ভারদ্বাজ ঋষিঃ । বীরা দেবতাঃ । ত্রিষ্টুপ্ ছন্দঃ ।
ধৈবতঃ স্বরঃ ॥
Acknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal