अथर्ववेद - काण्ड 11/ सूक्त 2/ मन्त्र 7
अस्त्रा॒ नील॑शिखण्डेन सहस्रा॒क्षेण॑ वा॒जिना॑। रु॒द्रेणा॑र्धकघा॒तिना॒ तेन॒ मा सम॑रामहि ॥
स्वर सहित पद पाठअस्त्रा॑ । नील॑ऽशिखण्डेन । स॒ह॒स्र॒ऽअ॒क्षेण॑ । वा॒जिना॑ । रु॒द्रेण॑ । अ॒र्ध॒क॒ऽघा॒तिना॑ । तेन॑ । मा । सम् । अ॒रा॒म॒हि॒ ॥२.७॥
स्वर रहित मन्त्र
अस्त्रा नीलशिखण्डेन सहस्राक्षेण वाजिना। रुद्रेणार्धकघातिना तेन मा समरामहि ॥
स्वर रहित पद पाठअस्त्रा । नीलऽशिखण्डेन । सहस्रऽअक्षेण । वाजिना । रुद्रेण । अर्धकऽघातिना । तेन । मा । सम् । अरामहि ॥२.७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 11; सूक्त » 2; मन्त्र » 7
विषय - प्रभु से मेल क्यों?
पदार्थ -
१. (अस्त्रा) = [अस् दीसौ तन] दीप्तिवाले, (नीलशिखण्डेन) = [नी प्रापणे, नीलः निधिः, शिखण्ड: प्राप्ति:, शिख गतौ] निधियों को प्राप्त करानेवाले (सहस्त्राक्षेण) = हज़ारों आँखोवाले-सर्वद्रष्टा, (वाजिना) = शक्तिशाली, (रुद्रेण) = दुःखों के द्रावक, (अर्धकघातिना) = अधूरेपन को नष्ट करनेवाले पूर्णता व सफलता को प्राप्त करानेवाले (तेन) = इस प्रभु से हम (मा सम् अरामहि) = [समर] लड़ाई करनेवाले न हों-प्रभु के साथ हम एक बननेवाले हों।
भावार्थ -
जितना-जितना हमारा प्रभु से मेल होगा, उतना-उतना हमारा जीवन दीस बनेगा, हम निधि-सम्पन्न बनेंगे, विस्तृत दृष्टिवाले, शक्तिशाली, दु:खरहित व पूर्णता को प्राप्त करनेवाले बनेंगे।
इस भाष्य को एडिट करें