English
यजुर्वेद - अध्याय 16/ मन्त्र 14
ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः
देवता - रुद्रो देवता
छन्दः - स्वराडर्ष्यनुष्टुप्
स्वरः - ऋषभः
5
नम॑स्त॒ऽआयु॑धा॒याना॑तताय धृ॒ष्णवे॑। उ॒भाभ्या॑मु॒त ते॒ नमो॑ बा॒हुभ्यां॒ तव॒ धन्व॑ने॥१४॥
स्वर सहित पद पाठनमः॑। ते॒। आयु॑धाय। अना॑तताय। धृ॒ष्णवे॑। उ॒भाभ्या॑म्। उ॒त। ते॒। नमः॑। बा॒हुभ्या॒मिति॑ बा॒हुऽभ्या॑म्। तव॑। धन्व॑ने ॥१४ ॥
स्वर रहित मन्त्र
नमस्तऽआयुधायानातताय धृष्णवे । उभाभ्यामुत ते नमो बाहुभ्यान्तव धन्वने ॥
स्वर रहित पद पाठ
नमः। ते। आयुधाय। अनातताय। धृष्णवे। उभाभ्याम्। उत। ते। नमः। बाहुभ्यामिति बाहुऽभ्याम्। तव। धन्वने॥१४॥
विषय - पुनश्च, तोच विषय (राजधर्म) पुढील मंत्रात आहे -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे सभापती, (आयुधाय) युद्धकलेत प्रवीण असलेल्या तसेच (अनातताय) आपल्या योजना (बेत, क्रिया) यांना गुप्त ठेवणार्‍या आणि (धृष्णवे) कारवाई करण्यात कुशल व अनुभवी असलेल्या (ते) आपल्यासाठी सैन्यासाठी (नम:) भरपूर अन्न-धान्यादी मिळो. (उत) आणि (ते) तुमच्यासाठी मी अन्नादीची व्यवस्था करतो (तव) आपल्या (उभाभ्याम्) दोन्ही (बाहुभ्याम्) भुजांमधील शक्ती आणि पराक्रमाची वृद्धी होण्यासाठी (धन्वने) आपणांसारख्या योद्धा पुरुषाला सातत्याने (नम:) धन-धान्यादी मिळत राहतील, (याची मी व्यवस्था करतो) (राज्यातील मंत्री अथवा व्यवस्थाधिकारी यांनी युद्धरत सेनापतीला आश्वासन दिले आहे) ॥14॥
भावार्थ - भावार्थ - सेनापती आदी राज्याधिकारी जनांचे कर्तव्य आहे की त्यानी राज्याध्यक्ष व योद्धा यांना पुष्कळ शस्त्रास्त्र द्यावेत की ज्यायोगे ते निर्भय निशंक राहून शत्रूचा सामना करतील ॥14॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal