Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 16
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 16/ मन्त्र 65
    ऋषिः - परमेष्ठी प्रजापतिर्वा देवा ऋषयः देवता - रुद्रा देवताः छन्दः - धृतिः स्वरः - ऋषभः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    1

    नमो॑ऽस्तु रु॒द्रेभ्यो॒ येऽन्तरि॑क्षे॒ येषां॒ वात॒ऽइष॑वः। तेभ्यो॒ दश॒ प्राची॒र्दश॑ दक्षि॒णा दश॑ प्र॒तीची॒र्दशोदी॑ची॒र्दशो॒र्ध्वाः। तेभ्यो॒ नमो॑ऽअस्तु॒ ते नो॑ऽवन्तु॒ ते नो॑ मृडयन्तु॒ ते यं द्वि॒ष्मो यश्च॑ नो॒ द्वेष्टि॒ तमे॑षां॒ जम्भे॑ दध्मः॥६५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    नमः॑। अ॒स्तु॒। रु॒द्रेभ्यः॑। ये। अ॒न्तरि॑क्षे। येषा॑म्। वातः॑। इष॑वः। तेभ्यः॑। दश॑। प्राचीः॑। दश॑। द॒क्षि॒णाः। दश॑। प्र॒तीचीः॑। दश॑। उदी॑चीः। दश॑। ऊ॒र्ध्वाः। तेभ्यः॑। नमः॑। अ॒स्तु॒। ते। नः॒। अ॒व॒न्तु॒। ते। नः॒। मृ॒ड॒य॒न्तु॒। ते। यम्। द्वि॒ष्मः। यः। च॒। नः॒। द्वेष्टि॑। तम्। ए॒षा॒म्। जम्भे॑। द॒ध्मः॒ ॥६५ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    नमोस्तु रुद्रेभ्यो येन्तरिक्षे येषाँवात इषवः । तेभ्यो दश प्राचीर्दश दक्षिणा दश प्रतीचीर्दशोदीचीर्दशोर्ध्वाः । तेभ्यो नमोऽअस्तु ते नो वन्तु ते नो मृडयन्तु ते यन्द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तमेषाञ्जम्भे दध्मः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    नमः। अस्तु। रुद्रेभ्यः। ये। अन्तरिक्षे। येषाम्। वातः। इषवः। तेभ्यः। दश। प्राचीः। दश। दक्षिणाः। दश। प्रतीचीः। दश। उदीचीः। दश। ऊर्ध्वाः। तेभ्यः। नमः। अस्तु। ते। नः। अवन्तु। ते। नः। मृडयन्तु। ते। यम्। द्विष्मः। यः। च। नः। द्वेष्टि। तम्। एषाम्। जम्भे। दध्मः॥६५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 16; मन्त्र » 65
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ -(ये) जे (वीर सैनिक वा वैमानिक) विमान आदी यांनामधे बसून (अन्तरिक्षे) आकाशात विहार करतात, आणि (येषाम्) ज्यांचे (इषव:) बाण (तोफा, राकेट, वा बाँब सारखे अस्त्र) (वात:) वायूप्रमाणे (वायुवेगाने) जाणारे आहेत, (तेभ्य:) त्या (रुद्रेभ्य:) प्राणांप्रमाणे प्रिय असणार्‍या वीर सैनिकांना /वैमानिकांना आम्हा (नागरिकांचा) (नम:) सत्कार (अस्तु) प्राप्त होवो. शिवाय (दश) दहा प्रकारचे (ऊर्ध्वा:) वरच्या दिशांमध्ये जे वीर सैनिक फैलावलेले आहेत, (तेभ्य:) त्या सर्व हितैषिजनांना (नम:) आमच्यातर्फे (नम:) अन्नभोजनादी (अस्तु) प्राप्त होवोत. (आम्ही नागरिकांनी सैनिकांचा सन्मान केला पाहिजे आणि त्यांच्या भोजनादीची व्यवस्था केली पाहिजे) असे जे हितकारी लोक आहेत, (ते) त्यांनी (न:) आमचे (अवन्तु) रक्षण करावे. (ते) त्यांनी (न:) आम्हाला (मृऽयन्तु) सुखी करावे. (ते) हितैषी (सैनिक) आणि आम्ही (नागरिक) (यम्) ज्यांना (द्विष्म:) प्रेम करीत नाही ज्याविषयी (अप्रीती आहे) (च) आणि (य:) जो (संहारक, विध्वंसक) वायूंच्या (वावटळ, वादळ आदींच्या) (जम्भे) मुखामधे (दध्म:) टाकतो. जसे बोक्याच्या मुखात उंदीर जाऊन पीडित वा मृत होतो, तसेच आम्ही त्या दुष्टाचा नाश व्हावा, अशी इच्छा व्यक्त करतो. ॥65॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे जी माणसें आकाशात विहार करणार्‍या कुशल यांत्रिक लोकांचा सहवास करतात, ते सर्वदृष्ट्या सामर्थ्यशाली होऊन शिल्पविद्येत (विमानशास्त्रात) निष्णात होतात ॥65॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top