Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 23
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 23/ मन्त्र 29
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - विद्वांसो देवता छन्दः - अनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    3

    यद्दे॒वासो॑ ल॒लाम॑गुं॒ प्र वि॑ष्टी॒मिन॒मावि॑षुः। स॒क्थ्ना दे॑दिश्यते॒ नारी॑ स॒त्यस्या॑क्षि॒भुवो॑ यथा॥२९॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यत्। दे॒वासः॑। ल॒लाम॑गु॒मिति॑ ल॒लाम॑ऽगुम्। प्र। वि॒ष्टी॒मिन॑म्। आवि॑षुः। स॒क्थ्ना। दे॒दि॒श्य॒ते॒। नारी॑। स॒त्यस्य॑। अ॒क्षि॒भुव॒ इत्य॑क्षि॒ऽभुवः॑। य॒था॒ ॥२९ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    यद्देवासो ललामगुम्प्र विष्टीमिनमाविषुः । सक्थ्ना देदिश्यते नारी सत्यस्याक्षिभुवो यथा ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यत्। देवासः। ललामगुमिति ललामऽगुम्। प्र। विष्टीमिनम्। आविषुः। सक्थ्ना। देदिश्यते। नारी। सत्यस्य। अक्षिभुव इत्यक्षिऽभुवः। यथा॥२९॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 23; मन्त्र » 29
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - राजन्, (यथा) ज्याप्रमाणे (सत्यस्या) सत्याचे अस्तित्व (अक्षिभुवः) डोळ्यासमोर प्रत्यक्ष होणार्‍या व्यवहारामधे विद्यमान असते आणि (देवासः) विद्वज्जन (सक्थना) जंघा वा शरीराची दुसरी अंगे (शिश्‍न, योनि आदी) पाहून (नारी) स्त्री वा पुरूषाला ओळखतात, तद्वत (विष्टीमिनम्) ज्या (प्रदेशात) वा पदार्थात अनेक ओलसर व सुंदर प्रिय पदार्थ असतात, आणि ज्यामुळे (ललागुम्) मनोवांछित फळें प्राप्त होतात, अशा पद्धतीला वा प्रक्रियेला (प्राविषूः) विद्वज्जन प्राप्त करतात (विद्वज्जन ज्ञानार्जनासाठी सुंदर प्रदेश निवडतात आणि मनोवांछित फळ प्राप्त करण्यासाठी योग्य पद्धती शोधून काढतात, असे ते शास्त्रवेत्ता विद्वान सत्याचा (देदिश्यते) लोकांना नित्य उपदेश करतात (वा केला पाहिजे. आपण शोधलेले सत्य ना सिद्धांत विद्वानांनी इतरांना सांगितले पाहिजेत) ॥29॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात उपमाअलंकार आहे. ज्याप्रमाणे शरीराचे विशिष्ट अंग पाहून स्त्री वा पुरूष ओळखले जातात, त्याप्रमाणे सत्य हे प्रत्यक्ष आदी प्रमाणाद्वारे शोधले जाते. त्या सत्यामुळे जसे विद्वानांच्या स्वभावात आवश्यक ती कोमलता येते, त्याप्रमाणे स्वतः राजाच्या आणि प्रजाजनांच्या स्वभावात विद्येमुळे नम्रत्व यावे. अशाप्रकारे सर्वांनी सत्यातच सुख शोधावे. ॥29॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top