Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 8/ मन्त्र 57
    ऋषिः - वसिष्ठ ऋषिः देवता - विश्वेदेवा देवताः छन्दः - निचृत् ब्राह्मी बृहती, स्वरः - मध्यमः
    7

    विश्वे॑ दे॒वाऽअ॒ꣳशुषु॒ न्युप्तो॒ विष्णु॑राप्रीत॒पाऽआ॑प्या॒य्यमा॑नो य॒मः सू॒यमा॑नो॒ विष्णुः॑ सम्भ्रि॒यमा॑णो वा॒युः पू॒यमा॑नः शु॒क्रः पू॒तः। शु॒क्रः क्षी॑र॒श्रीर्म॒न्थी स॑क्तु॒श्रीः॥५७॥

    स्वर सहित पद पाठ

    विश्वे॑। दे॒वाः। अ॒ꣳशुषु॑। न्यु॑प्त॒ इति॑ निऽउ॑प्तः। विष्णुः॑। आ॒प्री॒त॒पा इत्या॑प्रीत॒ऽपाः। आ॒प्या॒य्यमा॑न॒ इत्या॑ऽप्या॒य्यमा॑नः। य॒मः। सू॒यमा॑नः। विष्णुः॑। स॒म्भ्रि॒यमा॑ण इति॑ सम्ऽभ्रि॒यमा॑णः। वा॒युः। पू॒यमा॑नः। शु॒क्रः। पू॒तः॒। शु॒क्रः। क्षी॒र॒श्रीरिति॑ क्षीर॒ऽश्रीः। म॒न्थी। स॒क्तु॒श्रीरिति॑ सक्तु॒ऽश्रीः ॥५७॥


    स्वर रहित मन्त्र

    विश्वे देवा अँशुषु न्युप्तो विष्णुराप्रीतपाऽआप्याय्यमानः यमः सूयमानो विष्णुः सम्भ्रियमाणो वायुः पूयमानः शुक्रः पूतः शुक्रः क्षीरश्रीर्मन्थी सक्तुश्रीः विश्वे देवा॥


    स्वर रहित पद पाठ

    विश्वे। देवाः। अꣳशुषु। न्युप्त इति निऽउप्तः। विष्णुः। आप्रीतपा इत्याप्रीतऽपाः। आप्याय्यमान इत्याऽप्याय्यमानः। यमः। सूयमानः। विष्णुः। सम्भ्रियमाण इति सम्ऽभ्रियमाणः। वायुः। पूयमानः। शुक्रः। पूतः। शुक्रः। क्षीरश्रीरिति क्षीरऽश्रीः। मन्थी। सक्तुश्रीरिति सक्तुऽश्रीः॥५७॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 8; मन्त्र » 57
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे (विश्वेदेवा:) समस्त विद्वज्जन, (अंशुषु) जगातील भिन्न-भिन्न पदार्थांमधे (न्युप्त:) जे नित्य गुण व कार्य आहेत,(तुम्ही त्यांचा शोध लावून त्या अन्यक्त गुणांचे प्रकटन केले आहे. या पदार्थांमधे) (आप्रीतपा:) सर्वांना प्रिय असणारी (विष्णु:) सर्वांत व्याप्त अशी विद्युत आहे. (आप्यायमान:) अत्यंत प्रतापी (सूर्य:) सूर्य आणि (सूर्यमान:) त्यापासून उत्पन्न होणारी (विष्णु:) व्यापक अव्यक्तशक्ती आहे, (संभ्रियमाण:) चांगल्याप्रकारे पुष्ट केलेली (वायु:) प्राणशक्ती आहे. (पूवमान:) पवित्र केलेला (शुक्र:) पराक्रम वा वीरत्व आहे, (पूत:) शुद्ध (शुक्र:) शीघ्र क्रियाशील आणि (मेथी) विलोडन करणारी शक्ती आहे, या सर्वांचे सेवन केल्यास हे पदार्थ (त्यांच्या गुणांतील ज्ञान प्राप्त करून त्यांपासून लाभ घेतल्यास) (क्षीर श्री:) दूध (अन्न, ओषधी आदी) पदार्थांना शिजविण्यास कारण होतात आणि (सुक्तश्री:) प्राप्त पदार्थांचा आश्रय घेणारे होतात (हे गुण प्राप्त पदार्थात आहेत, विद्वानांमुळे याचे ज्ञान होते आणि आम्ही त्यांचा उपयोग करतो) ॥57॥

    भावार्थ - भावार्थ - योग्य रीतीने आणि विद्येप्रमाणे सेवन केल्यास सृष्टीतील सर्व पदार्थ शरीर, आत्मा आणि समाजास सुखदायक होतात ॥57॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top