Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 8/ मन्त्र 59
    ऋषिः - वसिष्ठ ऋषिः देवता - विश्वेदेवा देवताः छन्दः - निचृत् जगती,विराट आर्षी गायत्री, स्वरः - निषादः
    2

    स॒न्नः सिन्धु॑रवभृ॒थायोद्य॑तः समु॒द्रोऽभ्यवह्रि॒यमा॑णः सलि॒लः प्रप्लु॑तो॒ ययो॒रोज॑सा स्कभि॒ता रजा॑सि वी॒र्येभिर्वी॒रत॑मा॒ शवि॑ष्ठा। या पत्ये॑ते॒ऽअप्र॑तीता॒ सहो॑भि॒र्विष्णू॑ऽअग॒न् व॑रुणा पू॒र्वहू॑तौ॥५९॥

    स्वर सहित पद पाठ

    स॒न्नः। सिन्धुः॑। अ॒व॒भृ॒थायेत्य॑वऽभृ॒थाय॑। उद्य॑त॒ इत्युत्ऽय॑तः। स॒मु॒द्रः। अ॒भ्य॒व॒ह्रि॒यमाण॒ इत्य॑भिऽअवह्रि॒यमा॑णः। स॒लि॒लः। प्रप्लु॑त॒ इति॒ प्रऽप्लु॑तः। ययोः॑। ओज॑सा। स्क॒भि॒ता। रजा॑सि। वी॒र्येभिः॑। वी॒रत॒मेति॑ वी॒रऽत॑मा। शवि॑ष्ठा। या। पत्ये॑ते॒ऽइति॒ पत्ये॑ते। अप्र॑ती॒तेत्यप्र॑तिऽइता। सहो॑भि॒रिति॒ सह॑ऽभिः। विष्णूऽइति॒ विष्णू॑। अ॒ग॒न्। वरु॑णा। पू॒र्वहू॑ता॒विति॑ पू॒र्वऽहू॑तौ ॥५९॥


    स्वर रहित मन्त्र

    सन्नः सिन्धुरवभृथायोद्यतः समुद्रो भ्यवहि््रयमाणः सलिलः प्रप्लुतो ययोरोजसा स्कभिता रजाँसि वीर्येभिर्वीरतमा शविष्ठा । या पत्येतेऽअप्रतीता सहोभिर्विष्णूऽअगन्वरुणा पूर्वहूतौ ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    सन्नः। सिन्धुः। अवभृथायेत्यवऽभृथाय। उद्यत इत्युत्ऽयतः। समुद्रः। अभ्यवह्रियमाण इत्यभिऽअवह्रियमाणः। सलिलः। प्रप्लुत इति प्रऽप्लुतः। ययोः। ओजसा। स्कभिता। रजासि। वीर्येभिः। वीरतमेति वीरऽतमा। शविष्ठा। या। पत्येतेऽइति पत्येते। अप्रतीतेत्यप्रतिऽइता। सहोभिरिति सहऽभिः। विष्णूऽइति विष्णू। अगन्। वरुणा। पूर्वहूताविति पूर्वऽहूतौ॥५९॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 8; मन्त्र » 59
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - ज्या लोकांनी (अवभृथाय) यज्ञानंतर स्नान करण्यासाठी आणि आपल्या आत्म्याला पवित्र करण्यासाठी (अभ्यवहिृयमाण:) उपयोग करण्यास योग्य अशा (अलिल:) श्रेष्ठजल असलेल्या (सिन्धु:) नद्यांचे (उद्यत:) नियमाप्रमाणे (योग्य रीती आणि योजनेद्वारे) (सन्न:) निर्माण केले (नद्या शुद्ध व उपभोगयोग्य असतील, यांची व्यवस्था केली वा रीतीबद्ध योजनेने नद्यांचे प्रवाह आणि कालवे यांची रचना केली) (समुद्र:) ज्यांनी समुद्राला (प्रस्तुत:) आपल्या श्रेष्ठ योग्यतेद्वारे (वरील उद्दिष्टांच्या पूर्वतेसाठी) प्राप्त केले आहे, (ज्याचा उपयोग केला आहे) तसेच ज्या विद्वानांच्या (ओजसा) शक्ती, बुद्धी आणि योजनेने (रंजासि) लोक-लोकांतर (स्कविता) स्थित आहेत (लोक-लोकांतरांच्या भ्रमणादी गुणांचे ज्ञान प्राप्त केले आहे) तसेच (या) जे लोक (वीर्येभि:) पराक्रमाद्वारे (वीरतमा) अत्यंत वीर आणि (शविष्ठा) बल संपादित करून (सहोभि:) विद्वानांसह पण (अप्रतीता) मूर्खांनी जाणण्यास अयोग्य अशा (विष्णू) व्यापक (वरूणा) अतिश्रेष्ठ व स्वीकरणीय तसेच (पूर्वहूतौ) पूर्ववर्ती उत्तम विद्वानांनी ज्यांचा सत्कार केला आहे अशा (पत्येते) श्रेष्ठ विद्वज्जनांना प्राप्त होतात, तसेच यज्ञकर्मासाठी आवश्यक भक्ष्य पदार्थ आणि विद्यावन यांना (अगन्) प्राप्त करतात, (जे गृहस्थजन पूर्ववर्ती श्रेष्ठ जनांना, त्यांच्या वचनांना मान देतात, यज्ञकर्म करतात) ते नेहमी सुखी असतात)

    भावार्थ - भावार्थ - यज्ञ आदी उत्तम कार्याशिवाय गृहाश्रम सुखाकारक होऊ शकत नाही. ॥59॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top