Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 15
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 15/ मन्त्र 58
    ऋषिः - परमेष्ठी ऋषिः देवता - विदुषी देवता छन्दः - भुरिग् ब्राह्मी बृहती स्वरः - मध्यमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    3

    प॒र॒मे॒ष्ठी त्वा॑ सादयतु दि॒वस्पृ॒ष्ठे ज्योति॑ष्मतीम्। विश्व॑स्मै प्रा॒णाया॑पा॒नाय॑ व्या॒नाय॒ विश्वं॒ ज्योति॑र्यच्छ। सूर्य॒स्तेऽधि॑पति॒स्तया॑ दे॒वत॑याऽङ्गिर॒स्वद् ध्रु॒वा सी॑द॥५८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    प॒र॒मे॒ष्ठी। प॒र॒मे॒स्थीति॑ परमे॒ऽस्थी। त्वा॒। सा॒द॒य॒तु॒। दि॒वः। पृ॒ष्ठे। ज्योति॑ष्मतीम्। विश्व॑स्मै। प्रा॒णाय॑। अ॒पा॒नायेत्य॑पऽआ॒नाय॑। व्या॒नायेति॑ विऽआ॒नाय॑। विश्व॑म्। ज्योतिः॑। य॒च्छ॒। सूर्यः॑। ते॒। अधि॑पति॒रित्यधि॑ऽपतिः। तया॑। दे॒वत॑या। अ॒ङ्गि॒र॒स्वत्। ध्रु॒वा। सी॒द॒ ॥५८ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    परमेष्ठी त्वा सादयतु दिवस्पृष्ठे ज्योतिष्मतीम् । विश्वस्मै प्राणायापानाय व्यानाय विश्वञ्ज्योतिर्यच्छ सूर्यस्तेधिपतिस्तया देवतयाङ्गिरस्वद्धरुवा सीद ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    परमेष्ठी। परमेस्थीति परमेऽस्थी। त्वा। सादयतु। दिवः। पृष्ठे। ज्योतिष्मतीम्। विश्वस्मै। प्राणाय। अपानायेत्यपऽआनाय। व्यानायेति विऽआनाय। विश्वम्। ज्योतिः। यच्छ। सूर्यः। ते। अधिपतिरित्यधिऽपतिः। तया। देवतया। अङ्गिरस्वत्। ध्रुवा। सीद॥५८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 15; मन्त्र » 58
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे स्त्री (पत्नी) (परयेष्ठी) विस्तृत आकाशात व्याप्त परमेश्वराने (ज्योतिष्मतीम्) प्रशस्त ज्ञान असणार्‍या (त्वा) तुला (दिव:) प्रकाशाच्या (पृष्ठे) उत्तम भागात (प्रात:काळी) (प्राणाय) (अपावाय) (व्यानाय) प्राण, अपान आणि व्यान वायू यांच्या (विश्वस्मै) सर्व क्रिया यथोचित होण्याकरिता (सादयतु) प्रेरित करावे (वा या वायूंच्या नियमित गती आणि नियंत्रणाची तुला शक्ती द्यावी) हे स्त्री, तू अन्य सर्व चित्रांना (विश्वम्) सर्व (ज्योति:) ज्ञानाचा प्रकाश (यच्छ) देत जा. (ते) तुझा (सूर्य:) सूर्यासमान तेजस्वी असलेला (अधिपति:) जो पती आहे (तया) त्या (देवतया) सद्गुणी पतीसह तू (अड्गिरस्वत्) सूर्य (जसा भूमीशी) तशाप्रकारे (ध्रुवा) दृढ राहून (सीद) गृहाश्रमात रहा ॥58॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात उपमा आणि वाचकलुप्तोपमा हे दोन अलंकार आहेत. (सूर्य=उपमान, पती=उपमेद) (सद्गुणी पतीला सूर्याची उपमा दिली आहे, पण वाचक शब्द ‘न’, ’वत्’ नाही, म्हणून वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे) ज्या परमेश्वराने या शरद ऋतूचे निर्माण केले आहे, पति-पत्नींनी त्या शरद ऋतूतील सुखाचे युक्तिपूर्वक सेवन करावे आणि परमेश्वराची उपासना नित्य करावी. ॥58॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top