Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 15
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 15/ मन्त्र 4
    ऋषिः - परमेष्ठी ऋषिः देवता - विद्वांसो देवता छन्दः - भुरिगाकृतिः स्वरः - पञ्चमः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    3

    एव॒श्छन्दो॒ वरि॑व॒श्छन्दः॑ श॒म्भूश्छन्दः॑ परि॒भूश्छन्द॑ऽआ॒च्छच्छन्दो॒ मन॒श्छन्दो॒ व्यच॒श्छन्दः॒॑ सिन्धु॒श्छन्दः॑ समु॒द्रश्छन्दः॑ सरिरं॒ छन्दः॑ क॒कुप् छन्द॑स्त्रिक॒कुप् छन्दः॑ का॒व्यं छन्दो॑ऽअङ्कु॒पं छन्दो॒ऽक्षर॑पङ्क्ति॒श्छन्दः॑ प॒दप॑ङ्क्ति॒श्छन्दो॑ विष्टा॒रप॑ङ्क्ति॒श्छन्दः क्षु॒रश्छन्दो॒ भ्रज॒श्छन्दः॑॥४॥

    स्वर सहित पद पाठ

    एवः॑। छन्दः॑। वरि॑वः। छन्दः॑। श॒म्भूरिति॑ श॒म्ऽभूः। छन्दः॑। प॒रि॒भूरिति॑ परि॒ऽभूः। छन्दः॑। आ॒च्छदित्या॒ऽच्छत्। छन्दः॑। मनः॑। छन्दः॑। व्यचः॑। छन्दः॑। सिन्धुः॑। छन्दः॑। स॒मु॒द्रः। छन्दः॑। स॒रि॒रम्। छन्दः॑। क॒कुप्। छन्दः॑। त्रि॒क॒कुबिति॑ त्रिऽक॒कुप्। छन्दः॑। का॒व्यम्। छन्दः॑। अ॒ङकु॒पम्। छन्दः॑। अ॒क्षर॑पङ्क्ति॒रित्य॒क्षर॑ऽपङ्क्तिः। छन्दः॑। प॒दप॑ङ्क्तिरिति॑ प॒दऽप॑ङ्क्तिः। छन्दः॑। वि॒ष्टा॒रप॑ङ्क्तिः। वि॒स्ता॒रप॑ङ्क्ति॒रिति॑ विस्ता॒रऽप॑ङ्क्तिः। छन्दः॑। क्षु॒रः। छन्दः॑। भ्रजः॑। छन्दः॑ ॥४ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    एवश्छन्दो वरिवश्छन्दः शम्भूश्छन्दः परिभूश्छन्दऽआच्छच्छन्दो मनश्छन्दो व्यचश्छन्दः सिन्धुश्छन्दः समुद्रश्छन्दः सरिरञ्छन्दः ककुप्छन्दस्त्रिककुप्छन्दः काव्यञ्छन्दोऽअङ्कुपञ्छन्दोक्षरपङ्क्तिश्छन्दः पदपङ्क्तिश्छन्दो विष्टारपङ्क्तिश्छन्दः क्षुरो भ्राजश्छन्दऽआच्छच्छन्दः प्रच्छच्छन्दः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    एवः। छन्दः। वरिवः। छन्दः। शम्भूरिति शम्ऽभूः। छन्दः। परिभूरिति परिऽभूः। छन्दः। आच्छदित्याऽच्छत्। छन्दः। मनः। छन्दः। व्यचः। छन्दः। सिन्धुः। छन्दः। समुद्रः। छन्दः। सरिरम्। छन्दः। ककुप्। छन्दः। त्रिककुबिति त्रिऽककुप्। छन्दः। काव्यम्। छन्दः। अङकुपम्। छन्दः। अक्षरपङ्क्तिरित्यक्षरऽपङ्क्तिः। छन्दः। पदपङ्क्तिरिति पदऽपङ्क्तिः। छन्दः। विष्टारपङ्क्तिः। विस्तारपङ्क्तिरिति विस्तारऽपङ्क्तिः। छन्दः। क्षुरः। छन्दः। भ्रजः। छन्दः॥४॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 15; मन्त्र » 4
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, तुम्ही यथाशक्य यत्न करून (खाली गोष्टी सिद्ध करून घ्या) (एव:) (छन्द:) आनन्ददायक ज्ञान प्राप्त करा (वरिव:) (छन्द:) अत्याचरणाद्वारे सुख प्राप्त करा (आणि (शम्भू:) सुख अनुभवीत (छन्द:) आनंदित रहा. (परिभू:) सर्वप्रकारे पुरुषार्थ करीत (छन्द:) सत्याचा विस्तार करा (आच्छत्) दोघांचा परिहार करीत (छन्द:) निर्मळ जीवन व्यतीत करा. (मर) संकल्प-विकल्यात्मक मनाला (छन्द:) (प्रका व प्रेरणा देणारे करा. (व्यच्:) सद्गुणांची व्याप्ती वाढवून (छन्द:) आनंद मिळवा. (सिन्धु:) नदीप्रमाणे गतिमान होऊन (छन्द:) स्वतंत्र रहा (समुद:) समुद्राप्रमाणे गांभीर्य धारणा करा. ज (छन्द:) हेतू सिद्ध करणारे गुण आहे. (सरिरय्) जलाप्रमाणे कोमलता आणि (छन्द:) शांती धारण करा. (ककुप्) दिशांप्रमाणे उज्जल यश आणि (छन्द:) प्रतिष्ठा मिळवा. (चिककुप्) आध्यात्मिक आदी तीन सुख प्राप्त करून देणारे कर्म करा आणि (छन्द:) आनंद मिळवा. (काव्यम्) दीर्घदर्शी कविगणांनी (वैज्ञानिकांनी) निर्माण केलेल्या वा शोधून काढलेल्या (छन्द:) कल्याणकारी साधनांचा लाभ घ्या. (अड्क्रुपम्) कुटिलगतीने वाहणार्‍या जलाप्रमाणे (छन्द:) उपकारी व्हा (वा जलाचा लाभ घ्या.) (अक्षरपडि:) परलोकाच्या (मुक्तीच्या) (छन्द:) आनंद प्राप्त करण्यासाठी यत्नशील व्हा. (पदषडि:) या लोकाला (छन्द:) सुखकारी करून घ्या. (विष्टारपड्क्ति:) सर्व दिशा (छन्द:) सुखकारक करून घ्या. (क्षुर:) सुर्‍याप्रमाणे जो पदार्थांना छेदित वा छिन्न-भिन्न करतो, त्या सूर्यांचे (छन्द:) विज्ञान प्राप्त करा आणि (भ्रज:) प्रकाशमय अशा (सूर्य, अग्नी आदीपासून ) (छन्द:) आनंद प्राप्त करून सुखकारक पदार्थांची प्राप्ती करून घ्या. ॥4॥

    भावार्थ - भावार्थ - ज्या माणसांना धर्मयुक्त कर्म करणे पुरुषार्थं करणे प्रिय असते, तीच माणसे सृष्टीतील सर्व पदार्थांपासून सुख आणि लाभ प्राप्त करण्यात समर्थ होतात. ॥4॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top