English
अथर्ववेद - काण्ड 18/ सूक्त 1/ मन्त्र 14
सूक्त - यम, मन्त्रोक्त
देवता - भुरिक् त्रिष्टुप्
छन्दः - अथर्वा
सूक्तम् - पितृमेध सूक्त
न वा उ॑ ते त॒नूंत॒न्वा॒ सं पि॑पृच्यां पा॒पमा॑हु॒र्यः स्वसा॑रं नि॒गच्छा॑त्। असं॑यदे॒तन्मन॑सोहृ॒दो मे॒ भ्राता॒ स्वसुः॒ शय॑ने॒ यच्छयी॑य ॥
स्वर सहित पद पाठन । वै । ऊं॒ इति॑ । ते॒ । त॒नूम् । त॒न्वा᳡ । सम् । प॒पृ॒च्या॒म् । पा॒पम् । आ॒हु॒: । य: । स्वसा॑रम् । नि॒ऽगच्छा॑त् । अस॑म्ऽयत् । ए॒तत् । मन॑स: । हृ॒द: । मे॒ । भ्राता॑ । स्वसु॑: । शय॑ने । यत् । श॒यी॒य॒ ॥१.१४॥
स्वर रहित मन्त्र
न वा उ ते तनूंतन्वा सं पिपृच्यां पापमाहुर्यः स्वसारं निगच्छात्। असंयदेतन्मनसोहृदो मे भ्राता स्वसुः शयने यच्छयीय ॥
स्वर रहित पद पाठन । वै । ऊं इति । ते । तनूम् । तन्वा । सम् । पपृच्याम् । पापम् । आहु: । य: । स्वसारम् । निऽगच्छात् । असम्ऽयत् । एतत् । मनस: । हृद: । मे । भ्राता । स्वसु: । शयने । यत् । शयीय ॥१.१४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 18; सूक्त » 1; मन्त्र » 14
विषय - महान् असंयम्
पदार्थ -
१. (वा उ) = निश्चय से (ते तनूम्) = तेरे शरीर का (तन्वा) = अपने शरीर से (न संपपृच्याम्) = नहीं सम्मृक्त करता हूँ। (यः) = जो (स्वसारम) = बहिन को (निगच्छात्) = पतिभाव से प्राप्त होता है-सम्भोग के लिए प्राप्त होता है, उसे (पापं आहुः) = पापी कहते हैं। २. (एतत्) = यह (मे) = मेरे (मनस:) = मन का तथा (हृदः) = हृदय का (असंयत्) = असंयम ही होगा, (यत्) = यदि (भ्राता) = भाई होता हुआ मैं (स्वस:) = बहिन के (शयने) = बिछौने पर (शयीय) = सोऊँ।
भावार्थ - यह बड़ा भारी पाप है तथा असंयम की बात है कि भाई बहिन को पतिभाव से प्राप्त हो।
इस भाष्य को एडिट करें