Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 23
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 23/ मन्त्र 3
    ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः देवता - परमेश्वरो देवता छन्दः - त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    5

    यः प्रा॑ण॒तो नि॑मिष॒तो म॑हि॒त्वैक॒ऽइद्राजा॒ जग॑तो ब॒भूव॑। यऽईशे॑ऽअ॒स्य द्वि॒पद॒श्चत॒ु॑ष्पदः॒ कस्मै॑ दे॒वाय॑ ह॒विषा॑ विधेम॥३॥

    स्वर सहित पद पाठ

    यः। प्रा॒ण॒तः। नि॒मि॒ष॒त इति॑ निऽमिष॒तः। म॒हि॒त्वेति॑ महि॒ऽत्वा। एकः॑। इत्। राजा॑। जग॑तः। ब॒भूव॑। यः। ईशे॑। अ॒स्य। द्वि॒पद॒ इति॑ द्वि॒ऽपदः॑। चतु॑ष्पदः। चतुः॑पद इति॒ चतुः॑पदः। कस्मै॑। दे॒वाय॑। ह॒विषा॑। वि॒धे॒म॒ ॥३ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    यः प्राणतो निमिषतो महित्वैक इद्राजा जगतो बभूव । यऽईशेऽअस्य द्विपदश्चतुष्पदः कस्मै देवाय हविषा विधेम ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    यः। प्राणतः। निमिषत इति निऽमिषतः। महित्वेति महिऽत्वा। एकः। इत्। राजा। जगतः। बभूव। यः। ईशे। अस्य। द्विपद इति द्विऽपदः। चतुष्पदः। चतुःपद इति चतुःपदः। कस्मै। देवाय। हविषा। विधेम॥३॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 23; मन्त्र » 3
    Acknowledgment

    पदार्थ -
    পদার্থঃ- হে মনুষ্যগণ ! যেমন আমরা (য়ঃ) যে (একঃ) এক (ইৎ) ই (মহিত্বা) স্বীয় মহিমা বলে (নিমিষতঃ) নেত্রাদি দ্বারা চেষ্টা করিতে থাকিয়া (প্রাণতঃ) প্রাণী রূপ (দ্বিপদঃ) দুই পদযুক্ত মনুষ্যাদি অথবা (চতুষ্পদঃ) চারি পদ যুক্ত গাভি আদি পশু-সম্পর্কীয় এই (জগতঃ) সংসারের (রাজা) অধিষ্ঠাতা (বভূব) হয় এবং (য়ঃ) যে (অস্য) এই সংসারের (ঈশে) সর্বোপরি স্বামী, সেই (কস্মৈ) আনন্দ স্বরূপ (দেবায়) অতিমনোহর পরমেশ্বরের (হবিষা) বিশেষ ভক্তিভাব পূর্বক (বিধেম) সেবা করি তদ্রূপ বিশেষ ভক্তি ভাবের আপনাদেরও বিধান করা উচিত ॥ ৩ ॥

    भावार्थ - ভাবার্থঃ- এই মন্ত্রে বাচকলুপ্তোপমালঙ্কার আছে । হে মনুষ্যগণ ! যিনি একই সব জগতের মহারাজাধিরাজ সমস্ত জগতের উৎপন্নকারী সকল ঐশ্বর্য্যযুক্ত মহাত্মা ন্যায়াধীশ, তাহারই উপাসনা দ্বারা তোমরা সবাই ধর্ম, অর্থ, কাম ও মোক্ষের ফলগুলিকে পাইয়া সন্তুষ্ট হও ॥ ৩ ॥

    मन्त्र (बांग्ला) - য়ঃ প্রা॑ণ॒তো নি॑মিষ॒তো ম॑হি॒ত্বৈক॒ऽইদ্রাজা॒ জগ॑তো ব॒ভূব॑ ।
    য়ऽঈশে॑ऽঅ॒স্য দ্বি॒পদ॒শ্চতু॒॑ষ্পদঃ॒ কস্মৈ॑ দে॒বায়॑ হ॒বিষা॑ বিধেম ॥ ৩ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - য়ঃ প্রাণত ইত্যস্য প্রজাপতির্ঋষিঃ । পরমেশ্বরো দেবতা । ত্রিষ্টুপ্ ছন্দঃ ।
    ধৈবতঃ স্বরঃ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top