Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 13/ मन्त्र 48
    ऋषिः - विरूप ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - निचृद् ब्राह्मी पङ्क्तिः स्वरः - पञ्चमः
    1

    इ॒मं मा हि॑ꣳसी॒रेक॑शफं प॒शुं क॑निक्र॒दं वा॒जिनं॒ वाजि॑नेषु। गौ॒रमा॑र॒ण्यमनु॑ ते दिशामि॒ तेन॑ चिन्वा॒नस्त॒न्वो निषी॑द। गौ॒रं ते॒ शुगृ॑च्छतु॒ यं द्वि॒ष्मस्तं ते॒ शुगृ॑च्छतु॥४८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    इ॒मम्। मा। हि॒ꣳसीः॒। एक॑शफ॒मित्येक॑ऽशफम्। प॒शुम्। क॒नि॒क्र॒दम्। वा॒जिन॑म्। वाजि॑नेषु। गौ॒रम्। आ॒र॒ण्यम्। अनु॑। ते॒। दि॒शा॒मि॒। तेन॑। चि॒न्वा॒नः। त॒न्वः᳖। नि। सी॒द॒। गौ॒रम्। ते॒। शुक्। ऋ॒च्छ॒तु॒। यम्। द्वि॒ष्मः। तम्। ते॒। शुक्। ऋ॒च्छ॒तु॒ ॥४७ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    इमम्मा हिँसीरेकशपम्फशुङ्कनिक्रदँवाजिनँवाजिनेषु । गौरमारण्यमनु ते दिशामि तेन चिन्वानस्तन्वो नि षीद । गौरन्ते शुगृच्छतु यन्द्विष्मस्तन्ते शुगृच्छतु ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    इमम्। मा। हिꣳसीः। एकशफमित्येकऽशफम्। पशुम्। कनिक्रदम्। वाजिनम्। वाजिनेषु। गौरम्। आरण्यम्। अनु। ते। दिशामि। तेन। चिन्वानः। तन्वः। नि। सीद। गौरम्। ते। शुक्। ऋच्छतु। यम्। द्विष्मः। तम्। ते। शुक्। ऋच्छतु॥४७॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 13; मन्त्र » 48
    Acknowledgment

    भावार्थ -
    हे पुरुष ! ( इमं ) इस ( कनिक्रदं ) हर्ष से ध्वनि करने या हिनहिनाने वाले यह सब प्रकार के कष्ट सहने में समर्थ ( एकशफं ) एक खुर के ( वाजिनेषु ) वेगवान्, या संग्रामोपयोगी पशुओं के बीच सब से, अधिक ( वाजिनम् ) वेगवान् अश्व, गधे, खच्चर आदि ( पशुं ) पशु को ( मा हिंसी: ) मत मार (आरण्यम गौरम् ) जंगल के गौर नामक बारहसींगे को लक्ष्य करके (ते अनु दिशामि ) तुझे मैं यह उपदेश करता हूं कि ( तेन चिन्वानः ) उसकी वृद्धि से भी तू अपनी वृद्धि करता हुआ (तन्वं निषीद ) अपने शरीर की रक्षा कर । ( ते शुक्) तेरा शोक, संताप या क्रोध भी ( गौरम् ऋच्छतु) उस गौर नामक, खेती को हानि पहुंचाने वाले मृग को प्राप्त हो । (यं द्विष्मः ) जिसके प्रति हमारी प्रीति नहीं है ( ते शुक्) तेरा शोक, संताप या क्रोध (तम् ऋच्छसु ) उसको ही प्राप्त हो ॥ शत० ७।५।२।३३।।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top