Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 13
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 13/ मन्त्र 19
    ऋषिः - त्रिशिरा ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - भुरिगतिजगती स्वरः - निषादः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    4

    विश्व॑स्मै प्रा॒णाया॑पा॒नाय॑ व्या॒नायो॑दा॒नाय॑ प्रति॒ष्ठायै॑ च॒रित्रा॑य। अ॒ग्निष्ट्वा॒भिपा॑तु म॒ह्या स्व॒स्त्या छ॒र्दिषा॒ शन्त॑मेन॒ तया॑ दे॒वत॑याङ्गिर॒स्वद् ध्रु॒वा सी॑द॥१९॥

    स्वर सहित पद पाठ

    विश्व॑स्मै। प्रा॒णाय॑। अ॒पा॒नायेत्य॑पऽआ॒नाय॑। व्या॒नायेति॑ विऽआ॒नाय॑। उ॒दा॒नायेत्यु॑त्ऽआ॒नाय॑। प्र॒ति॒ष्ठायै॑। प्र॒ति॒स्थाया॒ इति॑ प्रति॒ऽस्थायै॑। च॒रित्रा॑य। अ॒ग्निः। त्वा॒। अ॒भि। पा॒तु॒। म॒ह्या। स्व॒स्त्या। छ॒र्दिषा॑। शन्त॑मे॒नेति॒ शम्ऽत॑मेन। तया॑। दे॒वत॑या। अ॒ङ्गि॒र॒स्वत्। ध्रु॒वा। सी॒द॒ ॥१९ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    विश्वस्मै प्राणायापानाय व्यानायोदानाय प्रतिष्ठायै चरित्राय । अग्निष्ट्वाभि पातु मह्या स्वस्त्या छर्दिषा शन्तमेन तया देवतयाङ्गिरस्वद्धरुवा सीद ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    विश्वस्मै। प्राणाय। अपानायेत्यपऽआनाय। व्यानायेति विऽआनाय। उदानायेत्युत्ऽआनाय। प्रतिष्ठायै। प्रतिस्थाया इति प्रतिऽस्थायै। चरित्राय। अग्निः। त्वा। अभि। पातु। मह्या। स्वस्त्या। छर्दिषा। शन्तमेनेति शम्ऽतमेन। तया। देवतया। अङ्गिरस्वत्। ध्रुवा। सीद॥१९॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 13; मन्त्र » 19
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे स्त्री, (अग्नि:) विज्ञानवान तुझा पती (मह्या) मोरया (स्वस्त्या) सुखकारक व्यवहाराने (छर्दिषा) प्रकाशमान (तसेच (कीर्तिमान) आणि (शन्तमेन) आनंददायक कर्म (तुझे यश वाढवितो) तसेच तो (विश्‍वस्मै) पूर्ण (प्राणाय) आयुष्यासाठी (अपामायु) दु:खनिवृत्तीसाठी, (व्यानाय) विविध उत्तम व्यवहारांच्या पूर्वतेसाठी आणि (उदानाय) उत्तम शक्ती प्राप्त करण्यासाठी तसेच (प्रतिष्ठायै) तुला आदर-सम्मान मिळण्यासाठी आणि (चरित्राय) धर्माधरण करण्यासाठी (स्वत: पुढे होऊन) (त्वा) तुझी (अभिपातु) सर्वप्रकारे रक्षा करतो (वा तुझे रक्षण सदैव करो). त्याच्याप्रमाणे तू देखील (तया) त्या (देवतया) दिव्यस्वरूप पतीविषयी (अड्णिरस्वत्‌) कार्य-कारण संबंधाप्रमाणे (ध्रुवा) निश्‍चयाने व स्थिर राहून (सीद) प्रतिष्ठावान हो. (जसे तुझा पती सर्वदृष्ट्या तुझा उत्कर्षासाठी, तुला यशस्वी करण्यासाठी झटला, तसे तू देखील त्याच्या यश-सम्मानासाठी यत्न करीत जा) ॥19॥

    भावार्थ - भावार्थ - प्रत्येक पतीचे कर्तव्य आहे की त्याने आपल्या पत्नीस सुख व आदर द्यावा, व्यभिचारापासून दूर राहून तिच्याशी प्रेमपूर्ण आचरण करीत (भय, दु:ख, संकटदायी प्रसंगी) तिचे रक्षण करावे. पतीने आपल्या पत्नीशिवाय अन्य स्त्रीची कामनादेखील करू नये आणि पत्नीने देखील परपुरूषाचा संग कदापि करून नये. दोघांनी अशाच प्रकारचे आचरण करीत सदैव प्रेमाने वागावे. ॥19॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top