यजुर्वेद - अध्याय 13/ मन्त्र 26
ऋषिः - सविता ऋषिः
देवता - क्षत्रपतिर्देवता
छन्दः - निचृदनुष्टुप्
स्वरः - गान्धारः
1
अषा॑ढासि॒ सह॑माना॒ सह॒स्वारा॑तीः॒ सह॑स्व पृतनाय॒तः। स॒हस्र॑वीर्य्यासि॒ सा मा॑ जिन्व॥२६॥
स्वर सहित पद पाठअषा॑ढा। अ॒सि॒। सह॑माना। सह॑स्व। अरा॑तीः। सह॑स्व। पृ॒त॒ना॒य॒त इति॑ पृतनाऽय॒तः। स॒हस्र॑वी॒र्य्येति॑ स॒हस्र॑ऽवीर्य्या। अ॒सि॒। सा। मा॒। जि॒न्व॒ ॥२६ ॥
स्वर रहित मन्त्र
अषाढासि सहमाना सहस्वारातीः सहस्व पृतनायतः । सहस्रवीर्यासि सा मा जिन्व ॥
स्वर रहित पद पाठ
अषाढा। असि। सहमाना। सहस्व। अरातीः। सहस्व। पृतनायत इति पृतनाऽयतः। सहस्रवीर्य्येति सहस्रऽवीर्य्या। असि। सा। मा। जिन्व॥२६॥
विषय - पुढील मंत्रात, पत्नी कशी असावी, याविषयी कथन केले आहे -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (पती पत्नीस म्हणतो) हे पत्नी, तू (अषाढा) (असि) इतकी पराक्रमी आहेस की शत्रू तुला भितात) अथवा शत्रू तुझे काही वाईट करू शकत नाहीस. पण तू पती आदी (दीर, ससुर, श्वश्रू) यांना (त्यांचे हितकारी उपदेश ऐकून योग्य तो आदर-मान देणारी आहेका,) म्हणून (सहस्वे) सहन कर (त्यांचा उपदेश व म्हणणे ऐक.) तू (सहस्रवीर्या) अनेक प्रकारच्या वीर कार्यात निपुण व पराक्रमी (असि आहेस. (सा) अशी तू (पृतनायर्त:) जे (अराती:) जे शत्रू आवषा होऊन तुझ्याशी युद्ध करण्यासाठी येतात (वा तुझ्या ग्राम, नगरादीवर हल्ला करतात) त्यांचा (सहस्व) समर्थपणे सामना कर. ज्याप्रमाणे मी तुला प्रसन्न ठेवतो, याप्रमाणे तू देखील (मा) मला (मी तुझा पती-मला) (जिन्व) आनंदी ठेव आणि संतृप्त कर ॥26॥
भावार्थ - भावार्थ - दीर्घकाळापर्यंत ब्रह्मचर्य श्रमाचे पालन केलेली, अत्यंत बलवती, जितेंद्रिय, वसंत आदी ऋतूंमधील आवश्यक त्या कामांची जाणकार असलेली, पतीच्या चुका क्षमा करणारी, आणि शत्रूंचा (दुष्टांचा) पराभव वा निवारण करणारी, श्रेष्ठ पराक्रमी अशी जी पत्नी आपल्या पतीला (सेवादीकार्यांद्वारे) संतुष्ट व सुखी करते, त्या स्त्रीला तिचा पती देखील सदा संतुष्ट व प्रसन्न ठेवतो ॥26॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
Shri Virendra Agarwal
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal