Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 21/ मन्त्र 18
    ऋषिः - स्वस्त्यात्रेय ऋषिः देवता - विश्वेदेवा देवताः छन्दः - निचृदनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः
    2

    दैव्या॒ होता॑रा भि॒षजेन्द्रे॑ण स॒युजा॑ यु॒जा।जग॑ती॒ छन्द॑ऽइन्द्रि॒यम॑न॒ड्वान् गौर्वयो॑ दधुः॥१८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    दैव्या॑। होता॑रा। भि॒षजा॑। इन्द्रे॑ण स॒युजेति॑ स॒ऽयुजा॑। यु॒जा। जग॑ती। छन्दः॑। इ॒न्द्रि॒यम्। अ॒न॒ड्वान्। गौः। वयः॑। द॒धुः॒ ॥१८ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    दैव्या होतारा भिषजेन्द्रेण सयुजा युजा । जगती छन्दऽइन्द्रियमनड्वान्गौर्वयो दधुः ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    दैव्या। होतारा। भिषजा। इन्द्रेण सयुजेति सऽयुजा। युजा। जगती। छन्दः। इन्द्रियम्। अनड्वान्। गौः। वयः। दधुः॥१८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 21; मन्त्र » 18
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे मनुष्यानो, ज्याप्रमाणे (भिषजा) दोन उत्तम वैद्य (इन्द्रेण) आपल्याजवळील धनादीद्वारे (सयुजा) हितकर औषधीचा योग (युजा) मोठ्या सावधपणे निर्माण करतात (योग्य औषधी तयार करतात) (दैव्या) वैद्यकविद्येत प्रवीण आणि (होतारा) आयुर्वेद आदी विद्या प्रदान करणारे ते वैद्य (अनड्वान्‌) बैल (गौः) गौ, (जगती छन्दः) जगती छंद (त्या छंदातील मंत्रांत सांगितलेल्या विचाराप्रमाणे (वयः) सुंदर (इन्द्रियम्‌) धन (दधुः) धारण करतात, त्याप्रमाणे हे मनुष्यानो, तुम्हीही त्या उपायांनी धन धारण करा. (पशु-पालन, वैद्यकविद्या आदी वेदोपदेशाद्वारे संपत्ती अर्जित करा) ॥18॥

    भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. ज्याप्रमाणे वैद्य आपले आसपासच्या सर्वच लोकांच्या रोगांचे निवारण करून स्वतः ऐश्वर्यवान होतात आणि इतरांनाही तसे करतात, तद्वत सर्व माणसांनी वागले पाहिजे. ॥18॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top