Loading...
ऋग्वेद मण्डल - 8 के सूक्त 44 के मन्त्र
मण्डल के आधार पर मन्त्र चुनें
अष्टक के आधार पर मन्त्र चुनें
  • ऋग्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 44/ मन्त्र 28
    ऋषिः - विरूप आङ्गिरसः देवता - अग्निः छन्दः - विराड्गायत्री स्वरः - षड्जः

    अ॒यम॑ग्ने॒ त्वे अपि॑ जरि॒ता भू॑तु सन्त्य । तस्म॑स पावक मृळय ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अ॒यम् । अ॒ग्ने॒ । त्वे इति॑ । अपि॑ । ज॒रि॒ता । भू॒तु॒ । स॒न्त्य॒ । तस्मै॑ । पा॒व॒क॒ । मृ॒ळ॒य॒ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    अयमग्ने त्वे अपि जरिता भूतु सन्त्य । तस्मस पावक मृळय ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    अयम् । अग्ने । त्वे इति । अपि । जरिता । भूतु । सन्त्य । तस्मै । पावक । मृळय ॥ ८.४४.२८

    ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 44; मन्त्र » 28
    अष्टक » 6; अध्याय » 3; वर्ग » 41; मन्त्र » 3
    Acknowledgment

    इंग्लिश (1)

    Meaning

    Agni, lord of light and life, may this celebrant be spontaneous and profuse in praise of you and, O fiery purifier, may you too be kind and gracious to him.

    इस भाष्य को एडिट करें

    मराठी (1)

    भावार्थ

    ईश्वर विन्मुख मानवी समाजाला पाहून विद्वानांनी हा प्रयत्न केला पाहिजे की, लोकांनी उच्छृंखल, नास्तिक व उपद्रवकारी बनता कामा नये. कारण त्यामुळे त्यांच्याकडून जगाचे नुकसान होते. जसे राजनियमांना कार्यात आणण्यासाठी प्रथम अनेक उद्योग करावे लागतात, त्याप्रमाणे धार्मिक नियमांसाठीही करावे लागतात. ॥२८॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    संस्कृत (1)

    विषयः

    N/A

    पदार्थः

    हे सन्त्य ! साधो सर्वत्र विद्यमान अग्ने सर्वगतदेव ! अयं मनुष्यः । त्वे अपि=त्वदभिमुखीनः । भूतु=भवतु । तथा तवैव जरिता स्तोताऽपि भवतु । हे पावक=परमपवित्र ! तस्मै जनाय । मृळय=सुखय=सुखीकुरु ॥२८ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    हिन्दी (3)

    विषय

    N/A

    पदार्थ

    (सन्त्य) हे सबमें विद्यमान साधो (अग्ने) परमात्मन् ! (अयम्) यह मनुष्यसमाज, जो आपसे विमुख हो रहा है, (त्वे+अपि) आपकी ही ओर (भूतु) होवे और आपका ही (जरिता) स्तुतिकर्ता होवे । (पावक) हे परमपवित्र देव ! (तस्मै) उस जन-समाज को (मृळय) सुखी बनाओ ॥२८ ॥

    भावार्थ

    ईश्वर-विमुख मनुष्य-समाज को देख विद्वान् को प्रयत्न करना चाहिये कि लोग उच्छृङ्खल, नास्तिक और उपद्रवकारी न होने पावें, क्योंकि उनसे जगत् की बड़ी हानि होती है । जैसे राजनियमों को कार्य्य में लाने के लिये प्रथम अनेक उद्योग करने पड़ते हैं, तद्वत् धार्मिक नियमों को भी ॥२८ ॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    विषय

    उपास्य में लय।

    भावार्थ

    हे ( सन्त्य ) उपास्य ! (अग्ने) स्वप्रकाश ! ( अयम् जरिता) यह स्तुतिकर्त्ता ( ते अपि-भूतु ) तेरे में अध्यय या मग्नता को प्राप्त हो, हे ( पावक ) पवित्र करने हारे परम पावन ! ( तस्मै मृड ) तू उसको सुखी कर।

    टिप्पणी

    missing

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर

    विरूप आङ्गिरस ऋषिः॥ अग्निर्देवता॥ छन्द:– १, ३, ४, ६, १०, २०—२२, २५, २६ गायत्री। २, ५, ७, ८, ११, १४—१७, २४ निचृद् गायत्री। ९, १२, १३, १८, २८, ३० विराड् गायत्री। २७ यवमध्या गायत्री। २१ ककुम्मती गायत्री। १९, २३ पादनिचृद् गायत्री॥ त्रिंशदृचं सूक्तम्॥

    इस भाष्य को एडिट करें

    विषय

    स्तुति द्वारा तल्लीनता

    पदार्थ

    [१] हे (सन्त्य) = संभजनीय (अग्ने) = अग्रणी प्रभो! (अयं जरिता) = यह स्तोता (त्वे अपि) = आप में ही (भूतु) = हो जाए। आपके स्तवन में निमग्न हुआ हुआ आप में ही लीन हुआ हुआ हो जाएँ। [२] हे (पावक) = पवित्र करनेवाले प्रभो ! (तस्मै) = उस स्तोता के लिए (मृडय) = आप सुख को करनेवाले होइये।

    भावार्थ

    भावार्थ-हम उस संभजनीय प्रभु का स्तवन करते हुए स्तुति में लीन हो जाएँ और प्रभु के अनुग्रह - पात्र बन पाएँ ।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top