English
यजुर्वेद - अध्याय 18/ मन्त्र 21
ऋषिः - देवा ऋषयः
देवता - याङ्गवानात्मा देवताः
छन्दः - विराड्धृतिः
स्वरः - ऋषभः
7
स्रुच॑श्च मे चम॒साश्च॑ मे वाय॒व्यानि च मे द्रोणकल॒शश्च॑ मे॒ ग्रावा॑णश्च मेऽधि॒षव॑णे च मे पू॒त॒भृच्च॑ मऽआधव॒नीय॑श्च मे॒ वेदि॑श्च मे ब॒र्हिश्च॑ मेऽवभृ॒थश्च॑ मे स्वगाका॒रश्च॑ मे य॒ज्ञेन॑ कल्पन्ताम्॥२१॥
स्वर सहित पद पाठस्रुचः॑। च॒। मे॒। च॒म॒साः। च॒। मे॒। वा॒य॒व्या᳖नि। च॒। मे॒। द्रो॒ण॒क॒ल॒श इति॑ द्रोणऽकल॒शः। च॒। मे॒। ग्रावा॑णः। च॒। मे॒। अ॒धि॒षव॑णे। अ॒धि॒सव॑ने॒ इत्य॑धि॒ऽसव॑ने। च॒। मे॒। पू॒त॒भृदिति॑ पूत॒ऽभृत्। च॒। मे॒। आ॒ध॒व॒नीय॒ इत्या॑ऽधव॒नीयः॑। च॒। मे॒। वेदिः॑। च॒। मे॒। ब॒र्हिः। च॒। मे॒। अ॒व॒भृ॒थ इत्य॑वऽभृ॒थः। च॒। मे॒। स्व॒गा॒का॒र इति॑ स्वगाऽका॒रः च॒। मे॒। य॒ज्ञेन॑। क॒ल्प॒न्ता॒म् ॥२१ ॥
स्वर रहित मन्त्र
स्रुचश्च मे चमसाश्च मे वायव्यानि च मे द्रोणकलशश्च मे ग्रावाणश्च मे धिषवणे च मे पूतभृच्च मऽआधवनीयश्च मे वेदिश्च मे बर्हिश्च मे वभृतश्च मे स्वगाकारश्च मे यज्ञेन कल्पन्ताम् ॥
स्वर रहित पद पाठ
स्रुचः। च। मे। चमसाः। च। मे। वायव्यानि। च। मे। द्रोणकलश इति द्रोणऽकलशः। च। मे। ग्रावाणः। च। मे। अधिषवणे। अधिसवने इत्यधिऽसवने। च। मे। पूतभृदिति पूतऽभृत्। च। मे। आधवनीय इत्याऽधवनीयः। च। मे। वेदिः। च। मे। बर्हिः। च। मे। अवभृथ इत्यवऽभृथः। च। मे। स्वगाकार इति स्वगाऽकारः च। मे। यज्ञेन। कल्पन्ताम्॥२१॥
विषय - missing
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - (यज्ञ करणारा उपासक कामना करीत आहे) (मे) माझी (स्रुच:) स्रुवा (चमच) आदी यज्ञोपयगी साधनें (च) आणि त्यांची शुद्धता, स्वच्छता, तसेच (मे) माझा (चमसा:) यज्ञाकरिता केलेला पाक (स्थालीपाक) तयार करण्यासाठी आवश्यक ते पात्र (च) आणि पाक (स्विष्टकृत आहुती, मोहनभोग आदीसाठी लागणारे (रवा, गहू, आदी) पदार्थ (मला यज्ञाद्वारे समर्थ वा लाभकारी व्हावेत) (मे) माझ्या (वायव्यानि) पवनातील उत्तम पदार्थ (च) आणि पवनातील शुद्धता व त्यासाठी आवश्यक कार्य, तसेच (मे) माझा (दोणकलश:) यज्ञकलश (च) आणि त्याचे विशिष्ट परिमाणं (माझ्यासाठी हितकर व्हावे) (मे) माझा (ग्रावाण:) (यज्ञाते आवश्यक) पाटा-वरवंटा (च) आणि उखळ व मुसळ, तसेच (मे) माझे (अधिषवणे) सोमवल्ली आदी औषधी कुटण्याची साधने वा पात्र (च) आणि त्या साधनांद्वारे कले जाणारे कुटणे-पिसणें आदी कार्य (माझ्यासाठी हितकर व्हावेत) (ते) माझे (पृतभृत्) स्वच्छता करणारे सूप (च) आणि झाडू आदी पदार्थ, तसेच (मे) माझे (आधृवनीय:) ज्यात यज्ञीय पदार्थांना चांगल्या प्रकारे धुता येईल, असे पात्र (च) नलिका आदी यंत्र (म्हणजे नळी, फुंकणीसारखे साधने ज्याद्वारे तारांगणांची स्थिती, दिशा आदी ओळखता येतात, ती साधने) ही सर्व साधने वा पात्र (माझ्यासाठी हितकर व्हावेत) (मे) माझी (वेदि:) होम करण्याची वेदी (च) आणि चौकोन, (त्रिकोण आदी रूपात निर्माण केलेली जागा), तसेच (मे) माझे (बर्हि)जवळ असून उत्साह वाढविणारा (मित्र वा याज्ञिक) अथवा कुशा (गवताची जुडी) (च) आणि यज्ञाच्यावेळी उचित आवश्यक असे पदार्थ (माझ्यासाठी हितकर व्हावेत) (मे) माझा (अवभृथ:) यज्ञसमाप्तीप्रसंगी आवश्यक स्नान (च) आणि चंदन-लेपन आदी कार्य, तसेच (मे) माझे (स्वगाकार:) स्वत:चे पदार्थ प्राप्त करण्यासाठी केले जाणारे कार्य (च) आणि (यज्ञीय पदार्थ, साधने आदींना) शुद्ध करण्यासाठी केलेले कार्य मला (यज्ञेन) होम-अनुष्ठानाने (कल्पन्ताम्) माझ्यासाठी सुखकर व्हावेत. ॥21॥
भावार्थ - missing
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal