Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 11/ मन्त्र 40
    ऋषिः - सिन्धुद्वीप ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - भुरिगनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः
    0

    सुजा॑तो॒ ज्योति॑षा स॒ह शर्म॒ वरू॑थ॒मास॑द॒त् स्वः। वासो॑ऽअग्ने वि॒श्वरू॑प॒ꣳ संव्य॑यस्व विभावसो॥४०॥

    स्वर सहित पद पाठ

    सुजा॑त॒ इति॒ सुऽजा॑तः। ज्योति॑षा। स॒ह। शर्म्म॑। वरू॑थम्। आ। अ॒स॒द॒त्। स्व᳖रिति॒ स्वः᳖। वासः॑। अ॒ग्ने॒। वि॒श्वरू॑प॒मिति॑ वि॒श्वऽरू॑पम्। सम्। व्य॒य॒स्व॒। वि॒भा॒व॒सो॒ इति॑ विभाऽवसो ॥४० ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    सुजातो ज्योतिषा सह शर्म वरूथमासदत्स्वः । वासोऽअग्ने विश्वरूपँ सँव्ययस्व विभावसो ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    सुजात इति सुऽजातः। ज्योतिषा। सह। शर्म्म। वरूथम्। आ। असदत्। स्वरिति स्वः। वासः। अग्ने। विश्वरूपमिति विश्वऽरूपम्। सम्। व्ययस्व। विभावसो इति विभाऽवसो॥४०॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 11; मन्त्र » 40
    Acknowledgment

    भावार्थ -

    हे ( अग्ने ) अग्ने ! तेजोमय राजन् ! ते ( ज्योतिषा सह ) ज्योति, प्रकाश और तेज के साथ ( सुजातः) उत्तम रूप से प्रकट होकर ( वरूथम् ) श्रेष्ठ, उत्तम ( स्वः ) सुखकारी ( शर्म ) गृह को ( आसदत् ) प्राप्त हो । हे ( विभावसो ) विशेष कान्ति से युक्त ऐश्वर्यवान् स्वामिन् ! तू ( विश्वरूपं ) उत्तम गृहपति के समान विविध प्रकार के चित्र विचित्र स्वरूप के ( वास: ) वस्त्र को ( सं व्ययस्व ) सुजज्जित दुलहे के समान धारण कर । शतपथ में यह प्रजोत्पत्ति सम्बन्धी प्रकरण अद्भुत रहस्य के साथ वर्णित है जो प्रजनन -संहित के व्याख्यान में संगत होता है । हमारा अभिमत राजोत्पत्ति प्रकरण है इसलिये यहां उसी परक संगति दर्शाई है । शत० ६ । ४ । ३८ ॥

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर -

    प्रजापतिः साध्या वा ऋषयः।अग्निर्देवता । भुरिग् अनुष्टुप् । गांधारः ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top