Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 19/ मन्त्र 25
    ऋषिः - हैमवर्चिर्ऋषिः देवता - सोमो देवता छन्दः - भुरिगनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः
    1

    अ॒र्ध॒ऽऋ॒चैरु॒क्थाना॑ रू॒पं प॒दैरा॑प्नोति नि॒विदः॑। प्र॒ण॒वैः श॒स्त्राणा॑ रू॒पं पय॑सा॒ सोम॑ऽआप्यते॥२५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    अ॒र्द्ध॒ऽऋ॒चैरित्य॑र्द्धऽऋ॒चैः। उ॒क्थाना॑म्। रू॒पम्। प॒दैः। आ॒प्नो॒ति॒। नि॒विद॒ इति॑ नि॒ऽविदः॑। प्र॒ण॒वैः। प्र॒न॒वैरिति॑ प्रऽन॒वैः। श॒स्त्राणा॑म्। रू॒पम्। पय॑सा। सोमः॑। आ॒प्य॒ते॒ ॥२५ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    अर्धऋचौरुक्थानाँ रूपम्पदैराप्नोति निविदः । प्रणवैः शस्त्राणाँरूपम्पयसा सोम आप्यते ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    अर्द्धऽऋचैरित्यर्द्धऽऋचैः। उक्थानाम्। रूपम्। पदैः। आप्नोति। निविद इति निऽविदः। प्रणवैः। प्रनवैरिति प्रऽनवैः। शस्त्राणाम्। रूपम्। पयसा। सोमः। आप्यते॥२५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 19; मन्त्र » 25
    Acknowledgment

    भावार्थ -
    (अर्ध-ऋचैः उक्थानां रूपं आप्नोति) अर्ध ऋचाओं द्वारा उक्थ नाम स्तोत्रों का रूप प्राप्त करता है । राष्ट्र में - समृद्ध स्तुतिवचनों से ( उक्थानाम् ) विशेष स्तुति योग्यों का स्वरूप प्राप्त होता है । (पदैः निविदः आप्नोति) पदों द्वारा 'निविद्' ऋचाओं का ग्रहण करता है । राष्ट्र में - (पदैः)अधिकारसूचक पदों के द्वारा ( निविदः ) निखिल पदार्थों को प्राप्त करनेवाले ज्ञानी पुरुषों को प्राप्त करता है । (प्रणवैः शस्त्राणां रूपम् आप्नोति) यज्ञ में प्रणव अर्थात् ओंकारों द्वारा शस्त्रों अर्थात् स्तुतियुक्त मन्त्रों का स्वरूप प्राप्त करता है। राष्ट्र में - (प्रणवैः) प्रशंसनीय नवयुवकों द्वारा ( शस्त्राणाम् ) शस्त्रधारी पुरुषों का उत्तम स्वरूप प्राप्त करता है । ( पयसा सोमः आप्यते ) ' पयस्' अर्थात् दुग्ध से यज्ञ में सोमलता के रस का रूप प्राप्त किया जाता है । राष्ट्र में - पुष्टिकारक अन्न आदि पदार्थ से ही (सोमः) समस्त राज्य पद, ऐश्वर्य, प्राप्त किया जाता है ।

    ऋषि | देवता | छन्द | स्वर - सोमः । भुरिगनुष्टुप् । गांधारः ॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top