Loading...

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 11/ सूक्त 1/ मन्त्र 17
    सूक्त - ब्रह्मा देवता - ब्रह्मौदनः छन्दः - विराड्जगती सूक्तम् - ब्रह्मौदन सूक्त

    शु॒द्धाः पू॒ता यो॒षितो॑ य॒ज्ञिया॑ इ॒मा आप॑श्च॒रुमव॑ सर्पन्तु शु॒भ्राः। अदुः॑ प्र॒जां ब॑हु॒लान्प॒शून्नः॑ प॒क्तौद॒नस्य॑ सु॒कृता॑मेतु लो॒कम् ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    शु॒ध्दा: । पू॒ता: । यो॒षित॑: । य॒ज्ञिया॑: । इ॒मा: । आप॑: । च॒रुम् । अव॑ । स॒र्प॒न्तु॒ । शु॒भ्रा: । अदु॑: । प्र॒ऽजाम् । ब॒हु॒लान् । प॒शून् । न॒: । प॒क्ता । ओ॒द॒नस्य॑ । सु॒ऽकृता॑म् । ए॒तु॒ । लो॒कम् ॥१.१७॥


    स्वर रहित मन्त्र

    शुद्धाः पूता योषितो यज्ञिया इमा आपश्चरुमव सर्पन्तु शुभ्राः। अदुः प्रजां बहुलान्पशून्नः पक्तौदनस्य सुकृतामेतु लोकम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    शुध्दा: । पूता: । योषित: । यज्ञिया: । इमा: । आप: । चरुम् । अव । सर्पन्तु । शुभ्रा: । अदु: । प्रऽजाम् । बहुलान् । पशून् । न: । पक्ता । ओदनस्य । सुऽकृताम् । एतु । लोकम् ॥१.१७॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 11; सूक्त » 1; मन्त्र » 17

    पदार्थ -

    १. (शुद्धा:) = शुद्ध चरित्रवाली (पूता:) = पवित्र मनवाली (इमाः योषित:) = ये स्त्रियाँ (यज्ञिया:) = यज्ञशीला हैं। (आप:) = कर्मों में व्यास होनेवाली अतएव (शुभ्रा:) = शुद्ध व दीप्त जीवनवाली ये (चरुम् अवसर्पन्तु) = ब्रह्मौदन-ज्ञान-भोजन के प्रति गतिवाली हों। ये खाली समय को ज्ञान प्राप्ति में ही लगाने का ध्यान करें। २. ये गृहिणियाँ (न:) = हमारे लिए (प्रजाम) = उत्तम सन्तान को तथा (बहुलान् पशून्) = दुग्धादि बहुत पदार्थों को प्राप्त करानेवाले-बहुत-से गवादि पशुओं को (अदुः) = दें। (ओदनस्य पक्ता) = ज्ञान के भोजन का परिपाक करनेवाला यह गृहपति (सुकृताम् लोकम्) = पुण्यकर्मा लोगों के लोक को (एतु) = प्राप्त हो। इनका घर स्वर्गतुल्य बने।

    भावार्थ -

    पवित्र जीवनवाली स्त्रियाँ कर्मों में व्यास रहें-खाली समय को ज्ञान-प्राप्ति में लगाएँ। इस जीवन में ये उत्तम सन्तानों व उत्तम पशुओं को प्राप्त करेंगी। ज्ञानरुचि-गृहपति घर को स्वर्ग बनानेवाला होगा।

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top