यजुर्वेद - अध्याय 33/ मन्त्र 52
ऋषिः - लुश ऋषिः
देवता - विश्वेदेवा देवताः
छन्दः - निचृत त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
6
विश्वे॑ऽअ॒द्य म॒रुतो॒ विश्व॑ऽऊ॒ती विश्वे॑ भवन्त्व॒ग्नयः॒ समि॑द्धाः।विश्वे॑ नो दे॒वाऽअव॒सा ग॑मन्तु॒ विश्व॑मस्तु॒ द्रवि॑णं॒ वाजो॑ऽअ॒स्मै॥५२॥
स्वर सहित पद पाठविश्वे॑। अ॒द्य। म॒रुतः॑। विश्वे॑। ऊ॒ती। विश्वे॑। भ॒व॒न्तु॒। अ॒ग्नयः॑। समि॑द्धा॒ इति॒ सम्ऽइ॑द्धाः ॥ विश्वे॑। नः॒॑। दे॒वाः। अव॑सा। आ। ग॒म॒न्तु॒। विश्व॑म्। अ॒स्तु॒। द्रवि॑णम्। वाजः॑। अ॒स्माऽइत्य॒स्मै ॥५२ ॥
स्वर रहित मन्त्र
विश्वेऽअद्य मरुतो विश्वऽऊती विश्वे भवन्त्वग्नयः समिद्धाः । विश्वे नो देवाऽअवसा गमन्तु विश्वमस्तु द्रविणँवाजो अस्मे ॥
स्वर रहित पद पाठ
विश्वे। अद्य। मरुतः। विश्वे। ऊती। विश्वे। भवन्तु। अग्नयः। समिद्धा इति सम्ऽइद्धाः॥ विश्वे। नः। देवाः। अवसा। आ। गमन्तु। विश्वम्। अस्तु। द्रविणम्। वाजः। अस्माऽइत्यस्मै॥५२॥
विषय - पुनश्च तोच विषय -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे राजा आदी मनुष्यहो, (अद्य) आज ज्याप्रमाणे (विश्वे) आपण सर्वजण, (विश्वे) सर्व (मरुतः) मरणधर्मा मनुष्य आणि (विश्वे) सर्व (समिद्धाः) प्रदिप्त (अग्नयः) अग्नी आपापल्या (ऊतिभिः) रक्षण-कार्याद्वारे (नः) आम्हा (सामान्य लोकांकरिता) आमचे रक्षक होवोत (जसे आपण आमची रक्षा करावी) त्याप्रमाणे (एका गरजमंद व्यक्तीचेही रक्षण करावे ) (समिद्धाः) सर्व (देवाः) विद्वान लोक (अवसा) रक्षण करण्यासाठी (नः) आम्हा (सर्व समाजाची) (आ गमन्तु) प्राप्त व्हावेत, त्याप्रमाणे (विश्वम्) सर्व (द्रविणम्) धन आणि (वाजः) अन्न-धान्य (अस्यै) या एका दुःखी, दीन व्यक्तीसाठी (अस्तु) प्राप्त व्हावे (समष्टीबरोबर व्यष्टीच्या गरजाही राजा व राजपुरूषांनी पूर्ण कराव्यात. एकही दीन-दरिद्र माणूस निराधार राहू नये) ॥52॥
भावार्थ - भावार्थ - या मंत्रात वाचकलुप्तोपमा अलंकार आहे. मनुष्यांसाठी हे उचित आहे की ते स्वतः करिता ज्या सुखाची अपेक्षा करतात, तशाच प्रकारेचे सुख इतरांनाही देण्याचा यत्न करावा. तसेच या जगात जे विद्वान जन आहेत. त्यानी आधी स्वतः अधर्माचरणापासून मुक्त असावे आणि अन्यायजनांनाही त्यापासून मुक्त ठेवावे. ॥52॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal