यजुर्वेद - अध्याय 33/ मन्त्र 74
ऋषिः - प्रजापतिर्ऋषिः
देवता - सूर्यो देवता
छन्दः - त्रिष्टुप्
स्वरः - धैवतः
4
ति॒र॒श्चीनो॒ वित॑तो र॒श्मिरे॑षाम॒धः स्वि॑दा॒सी३दु॒परि॑ स्विदासी३त्।रे॒तो॒धाऽआ॑सन् महि॒मान॑ऽआसन्त्स्व॒धाऽअ॒वस्ता॒त् प्रय॑तिः प॒रस्ता॑त्॥७४॥
स्वर सहित पद पाठति॒र॒श्चीनः॑। वित॑त॒ऽइति॒ विऽत॑तः। र॒श्मिः। ए॒षा॒म्। अ॒धः। स्वि॒त्। आ॒सीत्। उ॒परि॑। स्वि॒त्। आ॒सी॒त् ॥ रे॒तो॒धा इति॑ रेतः॒ऽधाः। आ॒स॒न्। म॒हि॒मानः॑। आ॒स॒न्। स्व॒धा। अ॒वस्ता॑त्। प्रय॑ति॒रिति॒ प्रऽय॑तिः। प॒रस्ता॑त् ॥७४ ॥
स्वर रहित मन्त्र
तिरश्चीनो विततो रश्मिरेषामधः स्विदासी३दुपरि स्विदासी३त् । रेतोधाऽआसन्महिमानऽआसन्त्स्वधाऽअवस्तात्प्रयतिः परस्तात् ॥
स्वर रहित पद पाठ
तिरश्चीनः। विततऽइति विऽततः। रश्मिः। एषाम्। अधः। स्वित्। आसीत्। उपरि। स्वित्। आसीत्॥ रेतोधा इति रेतःऽधाः। आसन्। महिमानः। आसन्। स्वधा। अवस्तात्। प्रयतिरिति प्रऽयतिः। परस्तात्॥७४॥
विषय - आता विद्युत विषयी -
शब्दार्थ -
शब्दार्थ - हे मनुष्यांनो, (एषाम्) या विद्युत आणि सूर्य आदींची (रश्मिः) किरणें वा दीप्ती (तिरश्चीनः) तिरकी गती तसेच (विततः) विस्तृत प्रदेशापर्यंत जाणारी असून ती शक ती (अधः) भूमीच्या खाली (स्वित्) देखील (आसीत्) आहे. तथा ही विद्युत (अवस्तात्) इकडून तिकडे आणि (परस्तात्) तिकडून पलीकडे जाणारी आणि (प्रयतिः) पुढे दूरदूरपर्यंत जाणार आहे. त्या विद्युतेच्या विज्ञानाद्वारे (तुम्ही व आम्ही सर्वजण) (रेतोधाः) शक्ती व पराक्रम-अद्भुत कार्य कर्म करणारे (आसन्) होऊ या. तसेच (महिमानः) (हे वैज्ञानिक वा तंत्रज्ञ विद्वान) आपण यामुळे पूज्य व्हा (स्वधा) आपल्यासाठी धन आदी पदार्थ प्राप्त करीत आम्हा (सामान्य नागरिकांसाठीही) उपकारी (आसन्) व्हा). ॥74॥
भावार्थ - भावार्थ - हे मनुष्यांनो, ज्या विद्युतेची दीप्ती (वा अस्तित्व) सर्वांच्यामधे राहत असून जी सर्व दिशांमधे व्याप्त आहे, तीच सर्वांना धारण करता (तिच्यामुळे मनुष्यांचे सर्व व्यवहार संपन्न होतात). तुम्ही हे तथ्य नीट समजून घ्या. ॥74॥
इस भाष्य को एडिट करेंAcknowledgment
Book Scanning By:
Sri Durga Prasad Agarwal
Typing By:
N/A
Conversion to Unicode/OCR By:
Dr. Naresh Kumar Dhiman (Chair Professor, MDS University, Ajmer)
Donation for Typing/OCR By:
N/A
First Proofing By:
Acharya Chandra Dutta Sharma
Second Proofing By:
Pending
Third Proofing By:
Pending
Donation for Proofing By:
N/A
Databasing By:
Sri Jitendra Bansal
Websiting By:
Sri Raj Kumar Arya
Donation For Websiting By:
N/A
Co-ordination By:
Sri Virendra Agarwal