Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 33/ मन्त्र 55
    ऋषिः - याज्ञवल्क्य ऋषिः देवता - वायुर्देवता छन्दः - निचृत त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    4

    प्र वा॒युमच्छा॑ बृह॒ती म॑नी॒षा बृ॒हद्र॑यिं॒ वि॒श्ववा॑रꣳ रथ॒प्राम्। द्यु॒तद्या॑मा नि॒युतः॒ पत्य॑मानः क॒विः क॒विमि॑यक्षसि प्रयज्यो॥५५॥

    स्वर सहित पद पाठ

    प्र। वा॒युम्। अच्छ॑। बृ॒ह॒ती। म॒नी॒षा। बृ॒हद्र॑यि॒मिति॑ बृ॒हत्ऽर॑यिम्। वि॒श्ववा॑र॒मिति॑ वि॒श्वऽवा॑रम्। र॒थ॒प्रामिति॑ रथ॒ऽप्राम्। द्यु॒तद्या॒मेति॑ द्यु॒तत्ऽया॑मा। नि॒युत॒ इति॑ नि॒ऽयुतः॑। पत्य॑मानः। क॒विः। क॒विम्। इ॒य॒क्ष॒सि॒। प्र॒य॒ज्यो॒ इति॑ प्रऽयज्यो ॥५५ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    प्र वायुमच्छा बृहती मनीषा बृहद्रयिँविश्ववारँ रथप्राम् । द्युतद्यामा नियुतः पत्यमानः कविः कविमियक्षसि प्रयज्यो ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    प्र। वायुम्। अच्छ। बृहती। मनीषा। बृहद्रयिमिति बृहत्ऽरयिम्। विश्ववारमिति विश्वऽवारम्। रथप्रामिति रथऽप्राम्। द्युतद्यामेति द्युतत्ऽयामा। नियुत इति निऽयुतः। पत्यमानः। कविः। कविम्। इयक्षसि। प्रयज्यो इति प्रऽयज्यो॥५५॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 33; मन्त्र » 55
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ -(प्रयज्यो) उत्तम प्रकारे यज्ञ करणारे हे विद्वान, (नियुतः) आपण (प्रार्थना करणार्‍या मनुष्यांजवळ) (पत्यमानः) (त्यानी आवाहन निमंत्रण दिल्यानंतर) जाणारे आहात. आपण (कविः) बुद्धिमान विद्वान असून आपल्या (बृहती) अति तीव्र अशा (मनीषी) बुद्धीद्वारे (बृहद्रयिं) मोठे धन मिळवून देणारे आणि (विश्‍ववारम्) सर्वांना ग्रहण करणारे म्हणजे आपले मानणारे आहात. आपण (रथप्राम्) विमान आदी यानान दूरदूरच्या प्रवासाला जाणारे असून (द्युतद्यामा) अग्नी (विद्युत, जल आदी रूप अग्नी) प्रदीप्त करणारे आहात. (वायुम्) आपण प्राण आदी रूप वायूचा आणि (कविम्) बुद्धिमंतांचा (अच्छा, प्र, इयक्षसि) चांगल्याप्रकारे संग करणारे आहात या आपल्या सद्गुणांमुळे आपण सत्कार स्वीकारण्यास पात्र आहात. (आम्ही आपला सत्कार करतो) ॥55॥

    भावार्थ - भावार्थ -जे लोक विद्वनांजवळ जाऊन पूर्ण विद्या प्राप्त करतात, त्याद्वारे धन आणि बुद्धी (सद्विचार) प्राप्त करतात, ते सत्कार करण्यास पात्र असतात. लोकांनी अशा जिज्ञासू विद्यार्थ्यांचाही सत्कार केला पाहिजे. ॥55॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top