Loading...

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
  • यजुर्वेद - अध्याय 17/ मन्त्र 88
    ऋषिः - गृत्समद ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - निचृदार्षी त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    4

    घृ॒तं मि॑मिक्षे घृ॒तम॑स्य॒ योनि॑र्घृ॒ते श्रि॒तो घृ॒तम्व॑स्य॒ धाम॑। अ॒नु॒ष्व॒धमाव॑ह मा॒दय॑स्व॒ स्वाहा॑कृतं वृषभ वक्षि ह॒व्यम्॥८८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    घृ॒तम्। मि॒मि॒क्षे॒। घृ॒तम्। अ॒स्य॒। योनिः॑। घृ॒ते। श्रि॒तः। घृ॒तम्। ऊँ॒ऽइत्यूँ॑। अ॒स्य॒ धाम॑। अ॒नु॒ष्व॒धम्। अ॒नु॒स्व॒धमित्य॑नुऽस्व॒धम्। आ। व॒ह॒। मा॒दय॑स्व॒। स्वाहा॑कृत॒मिति॒ स्वाहा॑ऽकृतम्। वृ॒ष॒भ॒। व॒क्षि॒। ह॒व्यम् ॥८८ ॥


    स्वर रहित मन्त्र

    घृतम्मिमिक्षे घृतमस्य योनिर्घृते श्रितो घृतम्वस्य धाम । अनुष्वधमावह मादयस्व स्वाहाकृतँवृषभ वक्षि हव्यम् ॥


    स्वर रहित पद पाठ

    घृतम्। मिमिक्षे। घृतम्। अस्य। योनिः। घृते। श्रितः। घृतम्। ऊँऽइत्यूँ। अस्य धाम। अनुष्वधम्। अनुस्वधमित्यनुऽस्वधम्। आ। वह। मादयस्व। स्वाहाकृतमिति स्वाहाऽकृतम्। वृषभ। वक्षि। हव्यम्॥८८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 17; मन्त्र » 88
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे समुद्रात प्रवास करणाऱ्या मनुष्या, (वा नाविका) (घृतम्‌..) जलापासून (मिमिक्षे) उपयोग घे (उ) अथवा (अस्य) या अग्नीचे जे (योनि:) घर आहे म्हणजे हे (धृतम्‌) तूप, त्या (धृते) तुपात (श्रित:) अग्नी, स्थित आहे (हे जाणून घे) तसेच (घृतम्‌) पाणी हे (अस्य) या अग्नीचे (धाम) राहण्याचे स्थान आहे (हे जाणून घे) म्हणून तू (अग्नीला) (अनुष्यधम्‌) धान्य व शेती पिकविण्यासाठी (आ, वह) घेऊन जा. हे (वृषभ) जलवर्णन करणाऱ्या माणसा, तू (स्वाहाकृतम्‌) वेदवाणीद्वारे सिद्ध केलेल्या (हव्यम्‌) घेण्यास योग्य अशा हवनीय पदार्थांची (वक्षि) इच्छा करतोयश ते पदार्थ प्राप्त करतोस, त्या कर्माद्वारे आम्हाला (सामान्य जनांनादेखील (मादयस्व) आनंदित कर. ॥88॥

    भावार्थ - भावार्थ - जलामधे जो व जेवढा अग्नी असतो, त्यास जलाधिकरण म्हणतात. ज्याप्रमाणे पाण्यामुळे सर्व पदार्थ वाढतात आणि घृतामुळे अन्न आनंददायी होते, तद्वत सर्व लोकांनी आपले व्यवहार जल आणि घृत यांद्वारे पूर्ण करावेत (वा केले पाहिजे) ॥88॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top