Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 18
    ऋषिः - वत्सप्रीर्ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - निचृदार्षी त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    2

    दि॒वस्परि॑ प्रथ॒मं ज॑ज्ञेऽअ॒ग्निर॒स्मद् द्वि॒तीयं॒ परि॑ जा॒तवे॑दाः। तृ॒तीय॑म॒प्सु नृ॒मणा॒ऽअज॑स्र॒मिन्धा॑नऽएनं जर॒ते स्वा॒धीः॥१८॥

    स्वर सहित पद पाठ

    दि॒वः। परि॑। प्र॒थ॒मम्। ज॒ज्ञे॒। अ॒ग्निः। अ॒स्मत्। द्वि॒तीय॑म्। परि॑। जा॒तवे॑दा॒ इति॑ जा॒तऽवे॑दाः। तृ॒तीय॑म्। अ॒प्स्वित्य॒प्ऽसु। नृ॒मणा॑। नृ॒मना॒ इति॑ नृ॒ऽमनाः॑। अज॑स्रम्। इन्धा॑नः। ए॒न॒म्। ज॒र॒ते॒। स्वा॒धीरिति॑ सुऽआ॒धीः ॥१८ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    दिवस्परि प्रथमञ्जज्ञे अग्निरस्माद्द्वितीयम्परि जातवेदाः । तृतीयमप्सु नृमणाऽअजस्रमिन्धानऽएनञ्जरते स्वाधीः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    दिवः। परि। प्रथमम्। जज्ञे। अग्निः। अस्मत्। द्वितीयम्। परि। जातवेदा इति जातऽवेदाः। तृतीयम्। अप्स्वित्यप्ऽसु। नृमणा। नृमना इति नृऽमनाः। अजस्रम्। इन्धानः। एनम्। जरते। स्वाधीरिति सुऽआधीः॥१८॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 12; मन्त्र » 18
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे सभापती राजा, (अग्नि:) अग्नीप्रमाणे तेजस्वी असलेले आपण (अस्त्रत्‌) आम्हां प्रज्ञाजनांकरिता (दिव:) विद्युतेच्या (परि) वर वा रुपात (जज्ञे) प्रकट होतो (विद्युतशक्तीद्वारे प्रजेला सुखकारक आहात) (सनम्‌) अशा (उपकारी राजाला प्राप्त करून आम्ही म्हणतो की आपण) (प्रथमम्‌) सर्वप्रमथ म्हणजे सर्वेत्तम (जातवेदा:) बुद्धिमान लोकात (प्रसिद्द बुद्धिमान आहात. (द्वितीयम्‌) दुसरे असे की आपण (नृमणा:) सर्व मनुष्यांपेक्षा अधिक विचारशील आहात आणि (तृतीयम्‌) तिसरे असे की (अप्सु) प्राणदायक वा जलापासून उपयोग, लाभ आदी क्रियांमधे कुशल व प्रख्यात आहात. आपणांसमोर (अजस्रम्‌) निरंतर (इन्धान:) निवेदन वा प्रार्थना करीत जो विद्वान (जरते) तुमची स्तुती करतो( तुमच्यासमोर प्रजेच म्हणणे मांडता), तेव्हा आपण (स्वाधी:) त्याकडे ध्यान देऊन प्रजेच्या कल्याणकारी कार्यासाठी सिद्ध व्हा ॥18॥

    भावार्थ - भावार्थ - मनुष्यांनी असे केले पाहिजे की प्रथम ब्रह्मचर्याश्रमी राहून विद्या-ज्ञानाची प्राप्ती करावी, दुसऱ्या गृहाश्रमात धन-संचय करावा. तिसऱ्या आश्रमात वानप्रस्थात तपाचरण करावे आणि चवथ्या आश्रयात सन्यास ग्रहण करून वेदविद्येचा आणि धर्माचा नित्य प्रकाश (उपदेश व प्रचार-प्रसार) करावा ॥18॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top