Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 34
    ऋषिः - वसिष्ठ ऋषिः देवता - अग्निर्देवता छन्दः - आर्षी त्रिष्टुप् स्वरः - धैवतः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    5

    प्रप्रा॒यम॒ग्निर्भ॑र॒तस्य॑ शृण्वे॒ वि यत्सूर्यो॒ न रोच॑ते बृहद्भाः। अ॒भि यः पू॒रुं पृत॑नासु त॒स्थौ दी॒दाय॒ दै॒व्यो॒ऽअति॑थिः शि॒वो नः॑॥३४॥

    स्वर सहित पद पाठ

    प्रप्रेति॒ प्रऽप्र॑। अ॒यम्। अ॒ग्निः। भ॒र॒तस्य॑। शृ॒ण्वे॒। वि। यत्। सूर्य्यः॑। न। रोच॑ते। बृ॒हत्। भाः। अ॒भि। यः। पू॒रुम्। पृत॑नासु। त॒स्थौ। दी॒दाय॑। दैव्यः॑। अति॑थिः। शि॒वः। नः॒ ॥३४ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    प्रप्रायमग्निर्भरतस्य शृण्वे वि यत्सूर्या न रोचते बृहद्भाः । अभि यः पूरुम्पृतनासु तस्थौ दीदाय दैव्योऽअतिथिः शिवो नः ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    प्रप्रेति प्रऽप्र। अयम्। अग्निः। भरतस्य। शृण्वे। वि। यत्। सूर्य्यः। न। रोचते। बृहत्। भाः। अभि। यः। पूरुम्। पृतनासु। तस्थौ। दीदाय। दैव्यः। अतिथिः। शिवः। नः॥३४॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 12; मन्त्र » 34
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे राजपुरुष हो आणि प्रजाजनहो, तुम्हांस उचित आहे की अशा मनुष्यालाच सरसेनापतिपदी नेमा की (यत्‌) जो (अयम्‌) या (अग्नि:) अग्नी आणि (सूर्य्य:) (त) सूर्याप्रमाणे (बृहुदा:) अत्यंत देदीप्यमान आणि (प्र प्र) अत्याधिक (रोचते) प्रकाशमान (वीरत्वा विषयी अत्यंत कीर्तिमान) आहे. (य:) जो (न:) आमच्या (राष्ट्राच्या) (प्रततासु) सैन्यामध्ये (पूरुम्‌) पूर्ण बलशाली सेनाध्यक्षाजवळ (अभितस्थौ) पूर्णपणे दृढतेने उभा राहतो. (दैव्य:) तसेच जो विद्वानांना प्रिय असून (अतिथि:) नित्य सर्वत्र भ्रमण करणारा (राज्याना दौरा करून निरीक्षण) करणारा) आहे. आणि जो (शिव:) मंगलकारी असून (दीदाय) विद्या व धर्म यांचा प्रसार-विस्तार करणारा आहे, अशा ज्या मनुष्याविषयी मी (भरतस्य) राज्याचा कुशल रक्षक म्हणून कीर्ती (श्रृण्वे) ऐकली आहे, अशा वीर, विद्वान पुरुषाला तुम्ही सेनापती करा ॥34॥

    भावार्थ - भावार्थ : या मंत्रात उपमा अलंकार आहे. प्रजाजनांसाठी हे हितकर आहे की त्यांनी ज्या पुण्यकीर्तिशाली पुरुषांविषयी ऐकले असेल की तो युद्धात शत्रूवर विजय मिळवितो आणि विद्येचा प्रचार-विस्तार करतो त्या कुलीन पुरुषालाच युद्धात मुख्य सेनाधिकारी (सरसेनापती) करावे. ॥34॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top