Loading...
Close
VedicScriptures VedicScriptures
English
साइडबार
यजुर्वेद अध्याय - 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117

मन्त्र चुनें

  • यजुर्वेद का मुख्य पृष्ठ
    • यजुर्वेद - अध्याय 12/ मन्त्र 56
    ऋषिः - सुतजेतृमधुच्छन्दा ऋषिः देवता - इन्द्रो देवता छन्दः - निचृदनुष्टुप् स्वरः - गान्धारः
    इस मन्त्र को एडिट करें
    4

    इन्द्रं॒ विश्वा॑ऽअवीवृधन्त्समु॒द्रव्य॑चसं॒ गिरः॑। र॒थीत॑मꣳ र॒थीनां॒ वाजा॑ना॒ सत्प॑तिं॒ पति॑म्॥५६॥

    स्वर सहित पद पाठ

    इन्द्र॑म्। विश्वाः॑। अ॒वी॒वृ॒ध॒न्। स॒मु॒द्रव्य॑चस॒मिति॑ समु॒द्रऽव्य॑चसम्। गिरः॑। र॒थीत॑मम्। र॒थित॑म॒मिति॑ र॒थिऽत॑मम्। र॒थीना॑म्। र॒थिना॒मिति॑ र॒थिना॑म्। वाजा॑नाम्। सत्प॑ति॒मिति॒ सत्ऽपति॑म्। पति॑म् ॥५६ ॥

    स्वर रहित मन्त्र

    इन्द्रँविश्वाऽअवीवृधन्त्समुद्रव्यचसङ्गिरः । रथीतमँ रथीनाँ वाजानाँ सत्पतिं पतिम् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    इन्द्रम्। विश्वाः। अवीवृधन्। समुद्रव्यचसमिति समुद्रऽव्यचसम्। गिरः। रथीतमम्। रथितममिति रथिऽतमम्। रथीनाम्। रथिनामिति रथिनाम्। वाजानाम्। सत्पतिमिति सत्ऽपतिम्। पतिम्॥५६॥

    यजुर्वेद - अध्याय » 12; मन्त्र » 56
    Acknowledgment

    शब्दार्थ -
    शब्दार्थ - हे स्त्रियांनो व हे पुरुषांनो, ज्याप्रमाणे (गिर:) वेदविद्याद्वारे संस्कारित वाणी (समुद्रव्यवसम्‌) समुद्राप्रमाणे विस्तृत (वाजानाम्‌) अशा युद्धात (विजय प्राप्त करण्यास साहाय्यभूत होते) आणि जसे (रथीनाम्‌) एक प्रशंसनीय रथी अनेक पुरुषांमधे (स्थीतमम्‌) अत्यंत प्रशंसनीय महारथी असतो, तसेच (सत्यतिम्‌) सत्य, ईश्‍वर, वेद, धर्म, आणि श्रेष्ठजन, या सर्वांचा रक्षक (पतिम्‌) सर्व ऐश्‍वर्यवान एक स्वामी (वा राजा) (अवीवृधन्‌) वृद्धी पाणि उन्नत्तीस प्राप्त होतो आणि (इन्द्रम्‌) परमैश्‍वर्यदायक होतो त्याप्रमाणे सर्व स्त्री-पुरुषांनी सर्व प्राण्यांचे ऐश्‍वर्य वा सुख वाढवावेत. (त्या एका गुणवान वीर-पुरुषास आदर्श मानून सर्वांनी त्याप्रमाणे वागावे) ॥56॥

    भावार्थ - भावार्थ - कुमार आणि कुमारी यांनी दीर्घकाळ ब्रह्मचर्य-पालन करून वेद्येचे सांगोपांग अध्ययन करून आणि (युवा झाल्यानंतर) स्वेच्छेने स्वयंवर विवाह करून ऐश्‍वर्यप्राप्तीकरिता यज्ञ करावेत. त्यांनी धर्मानुसार आचरण करून, व्यभिचारापासून अलिप्त राहून सुंदर उत्तम संतानांना जन्म द्यावा आणि सदैव परोपकार करण्यात व तल्लीन असावे. असे आचरण करणारे गृहाश्रमी स्त्री-पुरुष या संसारात आणि परलोकात (परजन्मी वा मोक्षावस्थेत) सुखी होतात. याविरुद्ध आचरण करणारे कदापि सुखी होत नाहीत ॥56॥

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top